Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WstronęHadziacza
37
Wpołowiewrześnia1657rokunaZadnieprzewkroczyłyoddziałymo-
skiewskiedowodzoneprzezGrigorijaRomodanowskiego.Siłytebyłynie-
liczne(ok.5tysięcyludzi,główniejazdy)ichoćzostałyprzysłanenapomoc
Kozakomwodparciuspodziewanegonajazduwojskpolskichitatarskich,to
zamiastruszyćwrejonzagrożonyatakiem,pozostałynaLewobrzeżu.Bar-
dzoszybkozresztąichszeregizaczęłytopniećzpowodudezercji
38
.
DziałaniaMoskwyiinformacjeprzywiezioneprzezPawłaTeteręwy-
wołałynegatywnąreakcjęnaUkrainie.Pojawiłysiępogłoski,żeAleksy
N.Trubeckizbliżasięzwojskiem,żebyflnahospodara[...]całykrajodbie-
raćiwładzęcarskąustanowićn
39
.Rozpowszechnianouniwersałypułkowni-
kamirhorodzkiegoHrehoregoLeśnickiego,wktórychnawoływałsetników,
atamanówimieszczandopogodzeniasięzTatarami,ponieważcarzamierza
ichpozbawićprzywilejówkozackichn
40
.WpaŹdzierniku1657rokuzwołał
radęwswoimpułku,gdyżchciałuzyskaćbuławęhetmańską,aleKozacy
odmówilimupoparcia.Powodemtychflbuntównbyłytajemniczeflpunktyn,
jakiemiałprzesłaćnaUkrainęprzezPawłaTeterędwórmoskiewski.
Wflpunktachnmowabyłaotym,żewrazześmierciąB.Chmielnic-
kiegoprzestawałaobowiązywaćprzysięgazłożonacarowiwPerejasławiu.
TymczasemdwórmoskiewskiprzysyłanaUkrainęoddziałyG.Romoda-
nowskiego,wrazzktórymmająprzybyćA.Trubeckiorazwojewodowie
wyznaczenidoobjęciawładzywmiastachkozackich.Ludnośćukraińska
powinnautrzymywaćwojskaiwojewodóworazwpłacaćdoskarbucar-
skiegopodatki.Rejestrkozackiwinienbyćzmniejszonydo10tysięcy,aci,
którzyniewejdądoniego,mająbyćzapisanidochłopskiegoimieszczań-
skiegostanu
41
.flPunktyntenaruszałypostanowieniaukładuz1654roku
igodziływinteresywszystkichwarstwspołecznychnaUkrainie.Stanow-
czysprzeciwwzbudzałakwestiaobciążeńfinansowych.Pułkownicysprze-
ciwialisięwprowadzeniunaUkrainiemoskiewskiejadministracji,aKo-
zacy-zmniejszeniurejestru.
AutoremtychrozpowszechnianychnaUkrainieflpunktównmógłbyć
ktośzotoczeniahetmana.Wszystkowskazujenato,żebyłatograpodjęta
przezI.Wyhowskiegowcelunastawieniaspołeczeństwaukraińskiegonie-
przychylniedoMoskwyizdobyciapoparciadlaswoichdziałań.Celem
konfliktpomiędzyKremlemaCzehryniemokontrolęnadwschodniączęściąWielkiego
KsięstwaLitewskiego.
38
39
M.Gruśevs)kij,op.cit.,s.73.
AktyJZR,t.IV
,nr23,s.32.
40
M.Puszkardocara,Połtawa21marca1658r.,ibidem,t.XV
,nr2,cz.X,s.89-90.
41
J.Jerlicz,LatopisiecalbokroniczkaJoachimaJerlicza,wyd.K.W.Wójcicki,Warsza-
wa1853,t.II,s.55;F.R.Gawroński,PoselstwoBieniewskiego,s.34-35;L.Kubala,Wojny
duńskie,s.88;M.Gruśevs)kij,op.cit.,s.46-55;T
.Akovleva,Get!manyina,s.240-242.
