Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
RozdziałI
dokońcaswoichdni(zm.29II1572)10.Wyjazdkrólowejniezmieniłsytuacji
ZygmuntaAugusta.Wmarcu1570rokukrólotrzymałpapieskiebreweinfor-
mująceoniemożliwościunieważnieniajegotrzeciegomałżeństwa.
Habsburgowie,wobliczuspodziewanejbezpotomnejśmierciostatniegoJa-
giellona,próbowaliróżnymiśrodkamizapewnićsobiesukcesjęwRzeczypospo-
litejobojgaNarodów.Rozważalizawarcienowegomałżeństwa,któreotworzy-
łobyimdrogędokoronypolskiej.MaksymilianIIdoceniałznaczeniepolityczne
siostrykrólapolskiegoAnnyJagiellonki.JeszczezażyciaZygmuntaAugusta
planowanomariażAnnyzktórymśzarcyksiążąt.Branebyłypoduwagękan-
dydaturybracicesarskichKarolalubFerdynanda.Wokresiepierwszegobez-
królewiarolapolitycznaostatniejJagiellonkiznaczniewzrosła.MaksymilianII,
bywzmocnićszansehabsburskiegokandydata,obiecywał,żearcyksiążęErnest,
mimodużejróżnicywieku,ożenisięzAnną.Jednakkrólewnamiałainneplany
matrymonialne.DonosiłonichhabsburskistronnikStanisławSędziwójCzarn-
kowskiwliściedoZofiiJagiellonki.Skarżyłsięwnimksiężniebrunszwickiej,
żejejsiostraniechciałaprzyjąćportretumłodegoHabsburga,ponieważposiada
jużkonterfektHenrykaWalezegoitokuniemuskłaniasięjakokandydatowido
tronupolskiego11.
Habsburgowieliczylitakże,żeZygmuntAugust,jeszczezażycia,wyznaczy
swojegonastępcę,wywodzącegosięzdynastiirakuskiej.Królpolskiwielokrot-
niewykorzystywałkwestięsukcesjiwnegocjacjachzFerdynandemI,anastęp-
nieMaksymilianemII.Łudziłcesarzymożliwościąprzejęciatronupolskiego
wzamianzaprzychylnośćwsprawieInflant,pomocwodzyskaniuspadkupo
królowejBonie,zabezpieczenieinteresówJanaZygmuntaZapolyi,bądźzauzy-
skaniezgodynaunieważnieniemałżeństwazKatarzyną12.
Pierwszerozmowy,zinicjatywyHabsburgów,wsprawienastępstwamiały
byćprowadzonepodczasuroczystościweselnychZygmuntaAugustaiKatarzy-
ny13.WzmiankęonichzamieściłwswejkroniceMarcinBielski.Wedługniego
10Zob.także:W.Pillich:KöniginKatharinavonPoleninLinz.nHistorischesJahrbuchder
StadtLinz“1966,s.169-198.
11StanisławSędziwójCzarnkowskidoZofiiJagiellonki,Płock,20V1573.W:Jagiellonki
polskiewXVIwieku.T.IV.Wyd.A.PrzezdziecKi.Kraków1868,s.58-59.Zob.także:J.Piro-
ŻyńsKi:KsiężnabrunszwickaZofaJagiellonkawobecstarańHabsburgówopolskąkoronęwczasie
pierwszegobezkrólewia(1572-1574).W:StudiaAustro‑Polonica5.nZeszytyNaukoweUniwersy-
tetuJagiellońskiego.PraceHistoryczne”1997,z.121,s.67.
12S.CyNarsKi:Uwagiwsprawie…,s.65.NiechętnyZygmuntowiAugustowiaustriacki
historykVictorBiblodnotował,żekrólpolskijużw1561rokuroztoczyłprzedHabsburgami
perspektywęobjęciatronupolskiegozacenęunieważnieniajegomałżeństwazKatarzyną.Swoją
ofertęmiałniecozmodyfikowaćw1569roku,gdyzaproponowałMaksymilianowiII,byten
oddałmuzażonęjednązeswoichcórek,zzastrzeżeniem,żejeślimałżonkowieniedoczekająsię
męskiegopotomstwawprzeciągutrzechlat,tokrólpolskiwzamianzarocznąpensjęprzekaże
cesarzowirządynadPolskąiLitwą.V.Bibl:MaksymilianII…,s.254,259.
13H.GmitereK:CzechywobecstarańHabsburgów…,s.91-92.
