Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
RozdziałI
MaksymilianHabsburgbyłczłowiekiemwykształconymwduchurene-
sansowo-erazmiańskim,onadzwyczajnejpamięciiimponującychzdolnościach
lingwistycznych,odznaczającymsięrozległąznajomościąsprawmiędzynarodo-
wychorazposiadającymdużyzakreswiedzywojskowej.oczytany,interesujący
sięwszystkim,chętnieotaczałsięuczonymi.Cesarzcharakteryzowałsiępraco-
witością,silnieangażowałsięwsprawypaństw,tworzącychjegowładztwo.Pró-
bowałsprawowaćrządysamodzielnie,osobiściepodejmowałdecyzjedotyczące
politykizagranicznej,regularniebrałudziałwposiedzeniachtajnejrady,często
samtworzyłkonceptyważnychdokumentówpaństwowych.Wyznaczałgłów-
nekierunkipolitykiHabsburgówaustriackich,piszącniezliczonelistym.in.do
członkówrodziny,cesarskichurzędnikówidyplomatów.MaksymilianIIopano-
wałsztukęzjednywaniasobieludziłaskawościąiotwartością,przyzachowaniu
godnościipowagi.Wzbudzałpowszechnyszacunekisympatię,wiodącszczęś-
liweżycierodzinne30.
Cieszyłsiędużąpopularnościąnietylkowśródpoddanych,czegodowodem
możebyćjegowybórnakrólapolskiegow1575roku,mimobrakuzgłoszenia
oficjalnejkandydatury.PolscyzwolennicyHabsburgów,nieprzychylniarcyksię-
ciuErnestowi,owielechętniejwidzielibynatronieRzeczypospolitejjegoojca.
Skwapliwieporównywaliobu,ichstosunekdoreligii(tolerancyjnycesarziarcy-
książę-gorliwykatolik),wobecHiszpanii(Maksymilianrywalizującyznielubia-
nymkuzynemFilipemIIozwierzchnictwowDomuAustriackimiwychowany
nadworzewMadrycie,zapatrzonywhiszpańskiewzorceErnest),podkreślali
doświadczeniepolityczneiznajomośćjęzykówsłowiańskichucesarzaibrak
takichumiejętnościujegosyna31.Pocichuliczonotakże,żeMaksymiliannie
będziesprawowałrządówwRzeczypospolitejosobiście,leczprzypomocyludzi,
którymzawdzięczałbykoronę.oczywiścietakiwariantstałwsprzecznościzza-
łożeniamipolitycznymicesarza.
BezwątpieniakwestianastępstwatronuwPolscepośmierciZygmuntaAugu-
stabyłagłównympunktempolitykizagranicznejMaksymilianaIIwlatach1572-
1576.ZdobyciekoronypolskiejprzezprzedstawicielaHabsburgówaustriackich
30M.LaNziNNer:MaximilianII.(1527-76).W:HöfeundResidenzenimspätmittelalter‑
lichenReich.Eindynastisch‑topographischesHandbuch.Hg.W.ParaViciNi.Bearb.J.Hirschbie-
gel,J.Wettlaufer.1.Bd.ostfildern2003,s.381-388;W.MaureNbrecher:MaximilianII.,
deutscherKaiser.ADB.Bd.20.1884,s.736-747;V.Press:MaximilianII.NDB.Bd.16.1990,
s.471-475.
31MaksymilianIIwzbudzałszacunekisympatięnietylkowśródzdeklarowanychzwolen-
nikówkandydaturyhabsburskiejwRzeczypospolitej,równieżprzeciwnicyobioruAustriakanie
pozwalalisobienakrytykęcesarza,cowięcejpodkreślalijegotolerancję,rozwagęimądrerządy
wRzeszy.Zob.K.BaczKowsKi:DerpolnischeAdelunddasHausÖsterreich.Zurzeitgenössi‑
schenDiskussionüberdiehabsburgischeKandidaturfürdenpolnischenTronwährenddesErsten
undZweitenInterregnums.W:KaiserMaximilianII:KulturundPolitikim16.Jahrhundert.Hg.
F.Edelmayer,A.Kohler.W:nWienerBeiträgezurGeschichtederNeuzeit“.No.19.Wien-
München1992,s.77.
