Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
RozdziałI
Wiednia.SkutkowałbiernościąMaksymilianaIIwzachodniejpolityceiuza-
leżnieniemnatympoluodMadrytu.Dominująceznaczeniezdobyłakwestia
wschodnia-stosunkizpaństwempolskimimoskiewskim,jakopotencjalnymi
sojusznikamiwwalcezImperiumosmańskim.
ZapoczątkowaneprzezMaksymilianaIIstaraniaotronpolskigroziły,jak
jużwspomniano,wybuchemnowegokonfliktuzTurcją.Jednakcesarzliczyłna
pełnysukcesswoichplanówwRzeczypospolitejitymsamymznacznewzmoc-
nieniepotencjałumilitarnegowiedeńskichHabsburgów.Cesarskazdolnośćdo
planowanianieszławparzezumiejętnościąwcielaniawżyciepolitycznych
zamysłów.MaksymilianIIniedorównywałcharakterem,przymiotomswego
umysłu.Każdatrudnośćmogłazrazićgo,azniechęconywycofywałsię,popa-
dałwbezczynność,ewentualniezajmowałsiętworzeniemnowychprojektów,
którymirekompensowałsobiezawóddoznanynainnympolu.Wahaniesię
ichwiejność,niekonsekwencjawdziałaniucechującesarza,mimoniepospoli-
tegoumysłuizdolności36.
DwórwiedeńskizaMaksymilianaIIdziałałpowoliiniezdecydowanie.Ce-
sarzskrupulatniekontrolowałpodległąmusłużbędyplomatyczną.Samprzy-
gotowywałwytycznedoinstrukcjiposelskich.Czuwałnadprzebiegiemmisji.
Pozostawałwstałymkontakciekorespondencyjnymzeswoimiwysłannikami.
Dyplomacicesarscyposiadaliniewielkizakressamodzielności.Każdyswójkrok
musielikonsultowaćzWiedniem.Zobowiązanibylirównieżdoregularnego
przedstawianiaszczegółowychrelacjizprzebiegumisji.Dodatkowocesarzwe
wszystkichważnychdecyzjachzasięgałradyswoichbraci,bardzoczęstozwracał
sięlistownietakżedoFilipaII,skutkowałotoopóźnieniemwrealizacjiważnych
zadańimachinędyplomatycznączyniłowyjątkowoociężałą37.
CharakterMaksymilianaIIprzejawiałsięwdziwnienietrafnymdoborze
osób,którymiposługiwałsięwtrudnymdzielezyskaniakoronypolskiej.Nie
chodzitujedynieoproblemywystępującedosyćpowszechniewsłużbiedy-
plomatycznej,takiejakbrakdyskrecjiposła,czypobieranieprzezniegopensji
odwładcypaństwaprzyjmującego.CesarskieplanyPolakommiałzdradzić,
wspomnianyjuż,JohannBernhardvonMaltzan.Natomiastwynagrodze-
nieodZygmuntaAugustapobierałdworzanincesarskiJanAlfonsCastaldo,
współpracującyzpolskimmonarchąwkwestiispadkupokrólowejBonie38.
WrelacjachMaksymilianaIIzwłasnymidyplomatamibrakowałozdecydowa-
niaikonsekwencji.Zaprzykładmogąposłużyćkontaktycesarzaztrzemajego
reprezentantami:AndrzejemDudyczem,JanemCyrusemiWilhelmemzRo-
żemberka.Pierwszywywołałgłośnyskandalobyczajowy,drugizostałokrzyk-
niętywRzeczypospolitejszpiegiem,trzecistałsiękonkurentemHabsburgów
36W.ZaKrzewsKi:PoucieczceHenryka…,s.94-96.
37E.opalińsKi:DyplomacjapapieskaicesarskawXVIstuleciu.W:Cywilizacjaeuropejska:
esejeiszkicezdziejówcywilizacjiidyplomacji.Red.M.KoźmińsKi.Warszawa2010,s.206.
38W.KrasińsKi:Przyczynekdohistoryi…,s.7.
