Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
1.WPROWADZENIE
Literaturanaukowaztejdziedzinywskazuje,żewwarunkachniskiegociś-
nieniaokólnegoskałypękająkrucho.Zjawiskutemutowarzyszywyzwolenie
sięenergiisprężystejm.in.wpostaciefektuakustycznego.Wzrostciśnienia
okólnegopowodujejednak,żepoprzekroczeniucharakterystycznegodladanej
odmianylitologicznejpoziomuskałyzaczynająodkształcaćsięciągliwie,nabie-
rajączdolnościdoprzenoszeniadużychodkształceńtrwałychbezefektówkru-
chegopękania.Wyznaczenieprogu,przyktórymskałaprzechodzizestanu
kruchegowstanciągliwy,jestjednymzaktualnychzadańgeomechaniki.
Obserwowanewlaboratoriumwskalimikrozjawiskakruchegopękaniaskał
sąodpowiednikiemzjawiskrzeczywistych–tektonicznychtrzęsieńziemi,mają-
cychczęstotragiczneskutkiwzaludnionychobszarachglobu.Odkształcenia
plastyczne(zachowanieciągliwe)odpowiadająnatomiastdeformacjomciągłym,
np.fałdowym,przebiegającymwczasieiniemającymgwałtownego,katastro-
ficznegoprzebiegu.Poznaniemechanizmówzniszczeniaskałjestwięcbardzo
istotnymproblememnaukowym,nietylkowzakresiegeomechaniki,aletakże
maznaczeniedlageologiistrukturalnej,tektonikiitektonofizyki.
Podstawąocenygeomechanicznejośrodkówskalnychsąprzedewszystkim
klasycznebadaniajednoosiowegościskania,wykonywanepowszechniewlabora-
toriachnacałymświecie.Wzależnościodmożliwościtechnicznych,stopnia
zaawansowaniaaparaturybadawczejizłożonościprocedur,badaniatepozwa-
lająwróżnymstopniuscharakteryzowaćprocesdeformacjimateriałuskalnego
wtzw.warunkachnormalnych–przyciśnieniuatmosferycznymitemperaturze
pokojowej.Opiszachowaniasięskałwtakichwarunkachjestwięcbardzosze-
rokiiwielowątkowy,obejmujeróżnegrupylitologiczneiczęstomabardzo
szczegółowycharakter.
Głównymcelemnaukowymtegoopracowaniajestjednakcharakterystyka
odkształcalności(deformacji)skałwzłożonymstanienaprężenia,wwarunkach
osiowo-symetrycznegostanunaprężeńściskających(s
1
4s
2
=s
3
=p).
Jakoprzedmiotbadańgeomechanicznychwybranopiaskowcefliszukarpac-
kiego,którewswejstosunkowoniedawnejhistoriigeologicznejbyłypoddawane
działaniusiłtektonicznych.Naobszarzeichwystępowaniaobecnesąstruktury
geologiczne,zarównonieciągłe–łuski,uskoki,powstałenaskutekpękaniakru-
chego,jakistrukturyciągłe–fałdy,tworzącesięwwynikudługotrwałych
odkształceń.Genezaskałfliszowychjestzwiązanazdynamikąprądówzawiesi-
nowychtransportującychzróżnicowanymateriałklasycznywgłębokim,dość
monotonnymzbiornikumorskim,wtymprzypadkuwokresiekredyipaleogenu.
Podwpływemruchówtektonicznychwneogeniezostałyoneodkłuteodpod-
łoża,podzielonenapłaszczowinyinastępnieprzesuniętenaodległośćodkilku-
dziesięciudokilkusetkilometrównapółnoc.Późniejszeprocesywietrzeniowe
spowodowały,żesfałdowane,drobnoziarnisteosady,takiejakmułowceiiłowce,
sąobecnieznaneprzedewszystkimzwierceń,anapowierzchniterenuodsła-
niająsiępraktycznietylkowoknachtektonicznych.Wyraźniedominujątutaj
