Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
LeszekKołakowskipisało„bezwzględnejpotrzebiemyślenianaukowego,to
znaczyprzyczynowego,orazprzekonaniaototalnejodpowiedzialnościkaż-
dejjednostkiludzkiejzaudziałwewszystkichdeterminacjach,któredziałają
wświeciezhumanizowanym,toznaczywświeciewogóle.Boteżwpraktyce
życialudzkiegoniejestistotnaogólnawiedza,żewszystko,cosiędzieje,staje
sięnieuchronnie,niejestteżistotne-animożliwe-uśmiercenieowegopoczucia
wolnościwdziałaniu,którejestnamwłaściwe;istotnajestracjonalnakonfronta-
cjamożliwościludzkichztworzywemdziałań,zktórejrodzisięowa-mówiąc
słowamiLukrecjusza-fatisavulsavoluntas,wolawydartalosowi;niemusiona
uchodzićzanienaturalnąprzerwęwciągłościprzyczynowejwydarzeń,aleza
interwencjętegosprawstwaprzyczynowego,którejestzarazemsprawstwemce-
lowym,awięcdziałaniemnatury,którasamejsobiesięuświadamia”1.
Zagadnienieodpowiedzialnościjestnadwyrazskomplikowaneizłożone.
Niewątpliwiejestonoprzedmiotembadańwielunauk,wtymnaukprawnych.
Charakterystycznącechąnaukprawnychjestto,żeichprzedstawiciele(repre-
zentanciszczegółowejrefleksjioprawieobowiązującymczyfilozofowieprawa)
dotykająszereguproblemówszczegółowychwróżnymstopniuzwiązanychzod-
powiedzialnością,jednakkonsekwentniepomijająanalizęodpowiedzialności
prawnejjakotakiej.
Możnastwierdzić,żezasadniczownaukachprawnychnieanalizujesię
sposobówpojmowaniasamejodpowiedzialnościprawnej,dostrzegającjednak
doniosłośćproblematykiodpowiedzialności.Trudnoopracepoświęconepoj-
mowaniuodpowiedzialnościprawnej,któreniewspominająobadaniachrelacji
1L.Kołakowski,Determinizmihistoria,w:tenże,Pochwałaniekonsekwencji.Pismarozproszo-
nezlat1955-68,t.2,Warszawa1989,s.90.
