Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
52
Odstraszanie.Strategiaipolityka
bezwywoływaniadylematubezpieczeństwainaruszaniarównowagi.
Dlategorealizmdefensywnybędziewyjaśniałnp.,dlaczegopaństwa
stosująceodstraszaniestarająsięjeoprzećnaminimalnej,wiarygod-
nejzdolnościdoobronylubnagroźbiekontruderzenianuklearnego,
alejużnienamożliwościatakuwyprzedzającegoigroźbiezmuszenia
przeciwnikadobezwarunkowejkapitulacji.
Realizmniewykluczawspółpracymiędzypaństwamiczywramach
instytucjiwielostronnych,alejegozwolennicygeneralniesązgodni,
żejeślizaistniejekoniecznośćobronynarodowychinteresówprzypo-
mocysiły,instytucjemiędzynarodoweniesąwstaniepowstrzymać
państwprzedagresją.Żywotneinteresypaństwbędązawszebraćgórę
nadrespektowaniemporozumień,któremożnapróbowaćignorować
lubinterpretowaćnaswojąkorzyść124.Realizmdefensywnyzakłada
jednak,żewspółpracajestmożliwaiopłacalna,jeżelipaństwanie
mająwobecsiebiewrogichintencji,asytuacjamiędzynarodowajest
korzystna.Taodmianarealizmuumożliwiawięcbadanieodstrasza-
niatakżejakoelementuszerszejstrategii,którazakładakonieczność
współpracywceluminimalizowaniaryzykakonfliktu.
Liberalizmmożeułatwiaćzrozumienie,jakpolitykaodstrasza-
niawpisujesięwszerszykontekstkształtowaniawzajemnychrelacji
międzypaństwami,któreopartesązarównonarywalizacji,jakina
współpracy125.Badaczetegonurtuargumentują,żechociażpotęga
isiłaodgrywająistotnąrolę,relacjemiędzynarodowesąwistotnym
stopniukształtowaneprzezwspółpracę.Paradygmatliberalnymoże
byćzatemstosowanydobadaniazachowańpaństw,którewswoich
decyzjachoużyciusiłymilitarnejuwzględniajątrudnowymierne
zyskiistratyzwiązanezfunkcjonowaniemwramachsystemuopar-
tegonaprawiemiędzynarodowymiwspierającychjeinstytucjach.
JedenzprekursorówliberalizmuImmanuelKantwswojejrozprawie
Owiecznympokojuwskazywał,żeliberalnepaństwasąmniejskłonne
doprowadzeniazesobąwojenzewzględunawspólnewartości,które
tworząmoralnezobowiązania,liberalneinstytucjeiponadnarodo-
wepowiązania126.Ideetedałypoczątekkoncepcjidemokratycznego
pokoju,którazakłada,żepaństwademokratycznemogązbudować
systemkolektywnegobezpieczeństwa,obejmującyróżnepaństwabez
względunawystępującemiędzynimiróżnice127.Zgodniezkoncepcją
124
J.J.Mearsheimer,TeFalsePromise…,op.cit.
125
Głównezałożenialiberalizmuineoliberalizmu,którypodzielaczęśćzałożeń
realizmu,przedstawiaJ.Czaputowicz,Teorie…,op.cit.,s.104-140is.214-252.
Tamteżbogatabibliografia.
126
I.Kant,Owiecznympokoju.Zarysflozofczny,tłum.F.Przybylak,Wrocław1995.
127
J.M.Owen,HowLiberalismProducesDemocraticPeace,nInternationalSecurity”
1994,nr2,s.87-125.
