Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
elementludzkiejnatury”,wspólny„wszystkimistotomludzkimwewszystkich
czasachimiejscach”8.Milionyludziwysiedlonychipozbawionychdachunad
głowąwwynikuwojennarodowowyzwoleńczychzpewnościąuznałyby
tesłowazaokrutnyżart.Każdypoważnybadacztematuzakwestionowałby
sugestię,żenacjonalizmjesttakstaryjakludzkanatura.Żadenelement
nacjonalizmuniemożebyćprzyrodzony,bosamopaństwonarodowe
towybitnienowożytnaformapolityczna9.
Taksiążkastanowipróbęodzyskaniapatriotyzmu–niezaśnacjonalizmu–
jakofundamentalnejcnotypolitycznej.Wnajbardziejpodstawowymsensie
patriotyzmtoformalojalnościwobecswoich,swojegonarodu,swojej
społeczności,alezwłaszczawobecswojejkonstytucjilubustrojupolitycznego.
Patriotyzmjestznaczniestarszyodnacjonalizmu,aleteżotaczagowięcej
zagrożeńiczęściejpadaofiarąnadużyć.Nierzadkopatriotyzmzaliczasię
dokategoriinacjonalizmulubznimutożsamia,choćobiepostawywiążąsię
zwyraźnieróżnymirejestramiintelektualnymiiemocjonalnymi.Wmojej
oceniewśródnowychnacjonalistówbrakujerefleksjinadprzyczynami
wyjątkowościamerykańskiegopatriotyzmu.Niebazujeonaninaeuropejskich
poglądachspodznaku„krwiiziemi”,aninabiblijnychprzekonaniachnatemat
przywiązaniadoziemi,leczodpoczątkucharakteryzujesięnamysłem
iprobierczymstosunkiemdosamegosiebie.Amerykańskipatriotyzmtonie
tylkodeklaracja,kimjesteśmy,lecztakżedążeniedotego,kimmożemysię
stać.BycieAmerykaninemoznaczaciągłestawianiepytania:cotoznaczybyć
Amerykaninem?
Wprzeciwieństwiedonacjonalizmu,któregokorzeniesięgająeuropejskiego
romantyzmuzkońcaXVIIIipierwszejpołowyXIXwieku,iktóregopierwszymi
wiodącymiteoretykamibyłypostaciepokrojuJeana-Jacques’aRousseau,
JohannaHerderaiJohannaGottliebaFichtego,patriotyzmniemajednego
miejscapochodzenialubtekstuzałożycielskiego.Jesttostara,wręcz
starożytnaskłonność,leczwłaśniedlategotrudniejjąrozpoznaćizdefiniować.
Słowa„patriota”i„patriotyzm”wywodząsięzgreckiego
patris
(miejsce
przodków)iłacińskiego
patria
(ojczyzna).Obasąnierozłącznezesłowem
„polityka”.Jaksamanazwawskazuje,patriotyzmwiążesięzmiłością
ojczyzny,cooznaczanależyteposzanowaniedlanaszychwspólnychwartości,
dlatego,cojakonaródstawiamysobiezawzór.Patriotyzmjestwyrazem
naszychnajwyższychideałówizobowiązań,zarównowobectego,kim
jesteśmy,jakikimmożemysięstać.Toprzywiązaniedorepublikiisposobu
życia,jakisięzniąwiąże.
Ideapatriotyzmupozostajejednakkwestiąsporną–byćmożetonasza
najbardziejkwestionowanacnota.Jesttakodsamegopoczątku.Starożytni
filozofowiePlatoniArystotelesuważali,żeumiłowanieojczyznytodruga
najlepszaopcjapoumiłowaniudobra.Życiepolityczne,czyliżyciewcnocie
