Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nym;kształtaforyzmuwykraczaćmożepozazałożoneramybadawcze.
Badaczzmuszonyzostajewtedydoodstępstwaodterminunarzuconego
materiałowibadawczemulubdotolerowaniawanalizowanychutwo-
rachzjawiskgraniczącychzzałożonąkoncepcjągatunkuliterackiego.
Winnymmiejscuzetkniemysięzwystępowaniemwielozakresowości
iwspółzakresowościomawianychterminów.Możnatoczęściowowy-
tłumaczyćfaktem,iżwpracachteoretycznoliterackichtraktujesięter-
minytakie,jakaforyzm,sentencja,maksyma,przysłowiejakosynoni-
my.Niektórzybadaczeniemogąsięzdecydować,dojakiegorodzaju
literackiegonależyaforyzm.Wyraźnyjestzatemwewspółczesnych
badaniachgenologicznychkryzyswokreślaniucechgatunkowychafo-
ryzmu.
Wartowięcdokonaćprzeglądukilkupracoaforystyce,którewydają
sięszczególnieważnewrecepcjitegogatunku.Będątopracepolskich
badaczylubpolskieprzekładydziełobcojęzycznych,zktórychwypro-
wadzonazostaniedefinicjaaforyzmu,niezbędnawdalszychrozważa-
niach.
1.Definicjesłownikowe
AforyzmwedługdefinicjiJanuszaSławińskiego,zawartejwSłow-
nikuterminówliterackich,to„zwięzłesformułowanie,zwyklejedno-
zdaniowe,ogólnejprawdyocharakterzefilozoficznym,psychologicz-
nymczymoralnym,odznaczającesięstylistycznąwyrazistością
ibłyskotliwością[...];mechanizmwypowiedziaforystycznejopierasię
najczęściejnachwytachantytezyiparadoksu”1.
Zaprzykładymogątuzatemposłużyć:
Kobietykochająceprzebaczająłatwiejwielkąniedyskrecję,niżmałą
niewierność.(FrançoisdeLaRochefoucauld)
Idealnymężczyznapowinienzawszemówićwięcej,niżmyśli,izawsze
więcejmyśleć,niżmówi.(OskarWilde)
Padłnaniegocieńpodejrzenia.Iwtymcieniusięukrywa.(Stani-
sławJerzyLec)
1111111
1J.Sławiński,Aforyzm.W:Słownikterminówliterackich,red.J.Sławiński,Wro-
cław-Warszawa-Kraków1998,s.15.
12
