Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
GrzegorzŁukomski
Genezabyłazatemponura.Wtrosceowspólnyinteres,czylipokonanieNie-
mieciJaponii,aliancizachodni(zwłaszczaAmerykanie)współpracowalidość
ściślezSowietami.Najbardziejistotnebyłyspotkaniaprzywódców,onebowiem
wytyczałyzasadniczekierunkidziałań.PrzywódcyStanówZjednoczonych
iWielkiejBrytaniimyśleliprzytymkategoriamiimperialnymi,ponadtowtakim
samymkontekściepolitycznympostrzegalikomunistycznyZwiązekSowiecki.
Uwarunkowaniaideologiczneniemiaływówczaswiększegoznaczenia.Wostat-
nimdniukonferencjiteherańskiej(28listopada–1grudnia1943r.)omawiano
sprawyPolski.Wstępnieprzyjętoprzebiegjejwschodniejgranicywoparciuolinię
CurzonaizasadęrekompensatyterytorialnejnazachodziekosztemNiemiec.
WpraktycebyłotozabraniewschodniejpołowyPolski.Spotkanieteherańskie
zainicjowałopocząteknowegopodziałustrefwpływówwEuropieinaświecie,
m.in.tamzapadłazgodanazasięgsowieckiejofensywydoŁaby.Ostatecznie
towłaśniewówczaszadecydowanooprzyznaniuPolscezachodniejgranicyna
Odrze,przesunięciepółnocnejnadMorzeBałtyckie,włączeniedoPolskiGdań-
skaipołudniowejczęściPrusWschodnich.Wobecuległejikonformistycznej
postawysojusznikówzachodnichJózefStalin,dbającoswojąstrefęwpływów,
opowiedziałsięzaprzyznaniemRzeczypospolitejtychwłaśnieziem,kosztem
przesunięciapolskiejgranicywschodniejdoliniiCurzona2.
Termintenstałsięzczasemwhistoriografiiswoistymstereotypemiwymaga
uściślenia.OtóżnliniaCurzona”byłaodpoczątkubardzozłymkompromisem
ustalonymwokolicznościachwojenogranicetoczonychprzezpaństworestytuu-
jąceswojąsuwerenność,polsko-ukraińskiejipolsko-bolszewickiej,anadewszyst-
kowwynikudecyzjiRadyNajwyższejSprzymierzonychz8grudnia1919r.oraz
konferencjiwbelgijskimSpa(10lipca1920r.).Wzałożeniubyłatotylko–co
należypodkreślić–liniademarkacyjna,niezaśgranica,obowiązującadoczasu
ostatecznegoustaleniagranicypolsko-sowieckiej.Dotyczyłapoczątkowotylko
obszarówwchodzącychwskładbyłegoCesarstwaRosyjskiego,dopunktu,gdzie
rzekaBugprzecinaładawnągranicęrosyjsko-austriacką(kołoSokala).Natomiast
południowyprzebiegowejdelimitacjiwytyczaćmiałaktualny(począteklipca
1920r.)przebiegliniifrontupolsko-bolszewickiego,czylirzekaZbrucz.DoRze-
2LiniaCurzonazostałanazwanaodnazwiskaangielskiegodyplomatyGeorge`aCurzo-
na,ministrasprawzagranicznychwrządziepremieraDavidaLloydaGeorge’a.Wokresie
konferencjiwersalskiejdochodziłodoczęstejróżnicyzdańpomiędzybrytyjskimpremierem
ajegoministremsprawzagranicznych,któryniemiałwiększegowpływunaprzebiegów-
czesnychdecyzji.LiniaCurzonabyławistocienliniąLloydaGeorge’a”.
