Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
GrzegorzŁukomski
Arciszewski,premierrząduRPnauchodźstwie,wwydanymoświadczeniuokre-
śliłzapadłedecyzjejakonnowyrozbiórPolskitymrazemdokonanyprzezsojusz-
nikówPolski”.
CechącharakterystycznąirezultatemIIwojnyświatowejwPolscebyłatak-
żedwutorowośćkulturowa,jakaukształtowałasięwlatachpowojennych,ajej
skutkiodczuwamyrównieżwspółcześnie.Zjednejstronywkrajuspołeczeństwo
poddanemałokomuwpraktyceznanemueksperymentowikomunistycznemu,
ztrudemodbudowującesięiregenerującesiłypowojnie,zdrugiejolbrzymi
potencjałwykwalifikowanychkadr,wybitnychspecjalistów–całepokoleniePola-
kówwznaczącejczęścipozostającychnaemigracji.Wkrajunastąpiłbezpreceden-
sowyregrespolskościwzakresiekulturowym,jakicywilizacyjnym,którytrwał
przezlatkilkadziesiątlat.Kosztprzemianbyłmorderczotragiczny.Najważniejszą
zapaśćcywilizacyjnaikulturowadotyczyłasowietyzacjikilkukolejnychpokoleń
Polaków.Istniałyjednakipozytywnestronytakiegostanu:polskakulturaroz-
szerzyłaswojewpływywEuropieZachodniejipozaStaryKontynent.Naemi-
gracjiniepogodzonazsytuacjąelitaintelektualnanawielesposobówstarałasię
podtrzymywaćduchapolskościikultywowaławyniesionezkrajutradycjezdala
odojczyzny,doktórejniemożnabyłolubniechcianopowrócić.Wkonsekwen-
cjiWielkaBrytania,awszczególnościLondyn,stałsięszczególnymośrodkiem
dysydenckim,gdziekoncentrowałosiępolskie,wolneodwpływówtotalitarnego
państwa,życiespołeczne,kulturalne,literackie,polityczneetc.Przecieżwznaczą-
cejczęścibyłatointeligencja,częstowręczelitakulturalnanarodu,którazdołała
ujśćprzedzagładązgotowanąprzeznajeźdźców.Wrealiachemigracyjnychoby-
czajeijęzykstanowiłybardzoistotnączęśćpolskiejkultury,szerokorozumianej
polskości.Wszakinteligencjatogrupaspołeczna,którakształtujesiępokoleniami.
Natomiastwpodnoszonychzpowojennychruinmiastpolskichbrakowało
inteligencji,akształtowanawnowychrealiachgrupaspołeczna,uważanawów-
czaszataką,znaturyrzeczyreprezentowałazupełnieodmiennypoziomkulturo-
wy.nAwansowani”czyraczejnominowanidogronainteligentówmłodziPolacy
bardzoniewielemieliztągrupąwspólnego.Po1944r.polskakulturapodzieliła
sięnadwanurty:krajowy,którynabrałszczególnego,komunistycznegokształtu,
orazemigracyjny.Opróczwieluinnychskutkówokupacjisowieckiejbyłtokolej-
nywynikzniewolenia,zpewnościąnajbardziejtragicznywnajnowszychdziejach
narodu,bardzoniebezpieczny,gdyżwdłuższejperspektywieczasowejpodważa-
jącytożsamośćnarodową,ajegoskutkiodczuwanesątakżewspółcześnie.Długo
jeszczepowojnielondyńskadiasporapozostałazdystansowanainieufnawobec
