Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AncientcoinageinCentral,EasternandNorthernEuropepriortotheMiddleAges-anoverview
ofBarbaricumofancientcoinsissuedduringthe
1stcenturiesADoutsidetheRomanstate.More
notably,Bosporancoins,struckingold(orelec-
trum),silver(orbillon)andinbronzeaslateas
theearly4thcentury,areknownfromarelatively
largenumberoffindsinEasternEurope,especially
Ukraine,andmorerarely,fromareasmoretothe
west.
92
SilverandbronzecoinsofParthiaareknown
fromaverysmallnumberoffindsfromthearea.
93
ReturningtoRomancoins,goldissuesofthe
1
st
,2
nd
and3
rd
centuries(includingissuesof
thetetrarchsdatedtotheearly4thcentury),the
quitenumerousaureiandthemuchmorerare
aureimultiples,areknownfromtheterritoryof
Barbaricumfromstrayfinds,alsofromhoards
wheretheyoccurredwithotherdenominations
(mostlydenarii)andonlyexceptionally,inhoards
ofaureionly.Afrequentphenomenoninthe
regionofinterestisadaptationofaureiforsus-
pensionbymakingahole(aphenomenonmore
frequentincoinsofolderissues,uptoaroundthe
mid-3rdcentury),orbyattachingaloop(aphe-
nomenonmorefrequentincoinsoflaterissues,
fromthe2ndhalfofthe3rdcentury).Oneofthe
interpretationsofaureifoundinBarbaricum,par-
ticularly3rd-centuryissues,isascoinagethathad
passedintobarbarianhands(asplunder,Roman
armypay,tribute,etc.)inconnectionwiththeir
directparticipationinwarswagedontheDanube
andtheRhine.94Thisinterpretationexplainsthe
occurrenceofsomehorizonsofaureifindsin
diHerentregionsofBarbaricum.Augustanaurei,
fairlynumerousinthefreeterritoryoutsidethe
RhineandtheDanubelimes,andatthesame
time,almostunseenatagreaterdistancefromthe
bordersoftheEmpire,maybeassociatedwith
themilitarycampaignsofthefirstRomanemperor
inGermaniaandtheDanuberegions.InUkraine,
westernBelarus,theeasternregionsofPolandand
inPomerania,thereisanevidenthorizonofaureiof
GordianIII,PhiliptheArabandDecius.Thecoins
fromthesefindsaremostlyinmintconditionand
providedwithahole;someweredeliberatelyquar-
tered.SometimeagoA.Burschepresentedaspec-
tacularexplanationforthecausesoftheinflux
oftheseaureiintotheterritoryoftheWielbark
andtheChernyakihvculturesaroundthemid-
3rdcentury.HesuggestedthataftertheBattleof
Abritusof251(Moesia)theBarbarians(Goths)
couldhaveseizedtheimperialtreasury,which
includedaurei,mostlyissuesofTrajanDecius
wartoodnotowaćproblemwystępowanianatere-
nieBarbaricummonetantycznychemitowanych
wpierwszychwiekachpoChr.pozaobszarem
państwarzymskiego.Dotyczytozwłaszczamonet
bosporańskich,bitychwzłocie(lubelektronie),
srebrze(lubbilonie)orazwbrązie,datowanych
ażpopoczątekIVw.,któreznajdowanesąsto-
sunkowoczęstowEuropieWschodniej,zwłasz-
czanaUkrainie,irzadziejnaterenachpołożo-
nychdalejnazachód
92
.Incydentalnienaobszarze
Barbaricumtrafiająsięrównieżsrebrneibrązowe
monetypartyjskie93.
Wróćmydomonetrzymskich.Monetyzłote
zI-IIIw.(włączywszyemisjetetrarchówdatowane
popoczątekIVw.),dośćliczneaureusyibardzo
nielicznewielokrotnościaureusa,występująna
terenieBarbaricumjakoznaleziskapojedyncze,
wskarbachłączniezmonetamiinnychnominałów
(przedewszystkimzdenarami)itylkowyjątkowo
wskarbachzawierającychsameaureusy.Częstym
zjawiskiemnainteresującychnasobszarachjest
adaptowanieaureusówdozawieszania,poprzez
wykonanieotworu(zjawiskoczęstszewprzypadku
monetzestarszychemisji,dook.połowyIIIw.),
lubzamocowanieuszka(zjawiskoczęstszewprzy-
padkumonetzmłodszychemisji,z2.poł.IIIw.).
AureusyznajdowanenaterenieBarbaricum,zwłasz-
czaIII-wieczne,sąinterpretowanem.in.jakopie-
niądz,którytrafiłwręceBarbarzyńców(np.jako
łupy,zapłatazasłużbęwojskowąwrzymskiejarmii,
trybuty)wzwiązkuzichbezpośrednimudziałem
wwalkachtoczonychnadDunajeminadRenem
94
.
Interpretacjatakatłumaczywystępowanieniektó-
rychhoryzontówznaleziskaureusówwróżnych
regionachBarbaricum.AureusyAugusta,całkiem
licznenaterenachnieodległychodlimesureńskiego
iodlimesudunajskiego,ajednocześnieprawie
niewystępującedalejodgranicImperium,można
połączyćzakcjamimilitarnymipierwszegocesarza
wGermaniiorazregionienaddunajskim.Zkoleina
Ukrainie,wzachodniejBiałorusi,wewschodnich
regionachPolskiinaPomorzuwyraźnierysujesię
wznaleziskachhoryzontaureusówGordianaIII,
FilipaArabaiDecjusza.Odnotowaneegzempla-
rzewprzeważającejmierzenienosząwidocznych
śladówobieguisązaopatrzonewotwór;nie-
którezostałyintencjonalniepodzielonenaczęści.
NiedawnoA.Burscheprzedstawiłbardzospekta-
kularnąhipotezęodnośniedoprzyczynynapływu
tychaureusównaterenykulturywielbarskiej
iczerniachowskiejwpołowieIIIw.Amianowi-
ciejestbardzoprawdopodobne,żeBarbarzyńcy
92Myzgin,Beidin2012,pp.57-73;Bodzek,Madyda-Legutko
2018,pp.53-92;Beydin2018,pp.12-35.
93Mielczarek1989,pp.91-100;Szczurek1999,pp.47-49;
Militky2013,p.63.
94Bursche1996,pp.101-128;Bursche2013,pp.151-170.
92Myzgin,Beidin2012,s.57-73;Bodzek,Madyda-Legutko
2018,s.53-92;Beydin2018,s.12-35.
93Mielczarek1989,s.91-100;Szczurek1999,s.47-49;Militky
2013,s.63.
94Bursche1996,s.101-128;Bursche2013,s.151-170.
33
