Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Introduction
thatperiod.Thesehoardscontainedcomplete
coinsandtheirfragments(mainlyIslamic,western
European,Byzantine,centralEuropean,andexcep-
tionally,alsoIndian,Turkmen,andothers),silver
ingots,
silverbarsandsilverornaments,complete
andinfragments.
Takingintoaccountonlyfinds
recognizedasreliable,fromourstudyareawe
have50hoardsofearlymedievalsilvercontaining
ancientcoins:16fromScandinavia(inthefirst
place,theSwedishandDanishislandsontheBaltic
Sea),31fromPolandandeasternGermany,two
fromLatviaandonefromnorth-westernRussia
(seeMap1).Thereareatotalofoverahundred
fiftyancientcoinsfoundinearlymedievalhoards
fromtheBalticregion,ofwhichoverahundred
arefromScandinavia.Theoverwhelmingmajority
oftheseancientcoinsareRomandenariiofthe
1st-3rdcenturies(whereindenariiofthe2ndcentury
makeupasignificantmajority).Whilethelargest
numberofhoardsofthistypehasbeenrecorded
inPoland,theislandofGotlandhasyieldedthe
largestpoolofancientcoinsfoundinearlymedie-
valdeposits.Thereismuchtosuggestthatancient
silvercoinshadasimilarfunctionasothercoins
andsilverobjects.Allofthemservedmainlyas
bullion,usuallyacceptedbyweight.
Thegeographicaldistributionofearlymedie-
valhoardscontainingancientcoinsisquiteinter-
esting.TheymaybeseentoclusterontheBaltic
islandsofGotland,ÖlandandBornholmaswell
asonthesouthernBaltic,intheregionsettled
duringtheearlymedievalperiodbyWestern
Slavtribes.TothesouthofPomeranianearly
alltheotherhoardsarenotedinGreaterPoland
andSilesia.InScandinavia(includingthethree
Balticislands),themapofthedistributionofearly
medievalhoardscontainingancientcoins(first
ofall1stand2ndcenturydenarii)largelycoin-
cideswiththedistributionofRomanperiodcoin
hoards(composedmostlyof1stand2ndcentury
denarii).Intheregionsofthesouthernandeast-
ernBalticthereisnosuchconvergence.Forthe
momentthisphenomenonishardtointerpret,
exceptthatitobviouslysuggeststhattherewas
norelationshipbetweenthewidespreadoccur-
renceofRomandenariiinfinds(andtheirpoten-
tialdiscoveryduringtheEarlyMiddleAges)and
thepresenceorabsenceofthesedenariiinearly
medievalhoardsfoundinagivenarea.
Theearliesthoardscontainingsuchcoins,
datedtothe9thcenturyandthe930s,areknown
fromGotland.Thissuggeststhatweneedtolook
fortheoriginsofthepracticeofaddingancient
coinstohoardsofearlymedievalsilverinthe
Balticregiononthisisland.Thatis,ofcourseif
thisphenomenonmaybetreatedcomprehensively,
andnotasseparatephenomenaassociatedwith
similarpolitical,socialoreconomicconditionsin
zIX-XIIw.wregioniebałtyckim.Najczęściejbyłyto
skarbysiekańcowe(Hacksilber),typowedlaowego
obszaruwtamtymczasie.Wichskładwchodziły
monetycałeiwefragmentach(głównieislamskie,
zachodnioeuropejskie,bizantyńskie,środkowoeuro-
pejskie,awyjątkowonawetindyjskie,turkmeńskiei
inne),sztabkiiplackisrebraorazozdobywcałościi
wefragmentach.Biorącpoduwagęjedynieznale-
ziskauznanezapewne,naterenachobjętychpro-
jektemodnotowano50skarbówwczesnośrednio-
wiecznegosrebrazawierającychmonetyantyczne:
16naterenieSkandynawii(przedewszystkimna
wyspachbałtyckichnależącychobecniedoSzwecji
iDanii),31naobszarachobecnejPolskiiwschod-
nichNiemiec,dwanaŁotwieijedenwpółnocno-
-zachodniejRosji(zob.mapa1).Całapulamonet
antycznychwskarbachwczesnośredniowiecznych
zregionubałtyckiegotoponad150egzemplarZy,
zczegoponad100sztukpochodzizeSkandynawii.
Ogromnawiększośćowychmonet,codotyczyzna-
nychnamnominałów,torzymskiedenaryzI-IIIw.,
zeznacznąprzewagąemisjiII-wiecznych.Najwięcej
tegotypuskarbówodnaleziononaterenieobecnej
Polski,aletozGotlandiipochodzinajwiększaliczba
monetantycznychzwczesnośredniowiecznych
depozytów.
S
rebrnemonetyantycznenajprawdo-
podobniejpełniłypodobnąfunkcjęjakinnemonety
orazprzedmiotyzesrebra.Wszystkieonesłu-
żyłygłówniezapieniądzkruszcowy,przyjmowany
zazwyczajnawagę.
Ciekawieprezentujesięrozkładterytorialny
skarbówwczesnośredniowiecznychzawierających
monetyantyczne.Koncentrująsięonenatrzechbał-
tyckichwyspach:Gotlandii,OlandiiiBornholmie,
oraznaterenachnadBałtykiemzajmowanychwe
wczesnymśredniowieczuprzezplemionazachod-
niosłowiańskie.NapołudnieodPomorzawystępują
prawiewyłączniewWielkopolsceinaŚląsku.Oile
dlaSkandynawii(włączająctrzywspomnianewyżej
wyspy)mapaskarbówwczesnośredniowiecznych
zawierającychmonetyantyczne(przedewszystkim
denaryzI-IIw.)pokrywasięwznacznejmierze
zmapądatowanychnaczasywcześniejszeskar-
bówmonetrzymskich(główniedenarówzI-IIw.),
otyledlaterenówpołożonychnapołudniowym
iwschodnimwybrzeżuBałtykumapytakiezna-
czącosięodsiebieróżnią.Nachwilęobecną
trudnozinterpretowaćtozjawiskopozaoczywi-
stąprzesłankąwskazującąnabrakbezpośredniego
związkumiędzypowszechnymwystępowaniem
denarówrzymskichwznaleziskach(iichewentu-
alnymodkrywaniemwewczesnymśredniowieczu)
aobecnościąlubbrakiemtychdenarówwskar-
bachwczesnośredniowiecznychnadanymterenie.
Najstarszeskarby,datowanenawiekIXilata
30.Xw.,pochodzązterenuGotlandii.Mogłoby
towskazywać,żetowłaśnietamnależyszukać
początkówzjawiskadołączaniamonetantycznych
8
