Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
WarunkiżyciarodzinrobotniczychmiędzywojennejŁodzi
prawie500tysięcymieszkańców,akiedywroku1915wgraniceadministracyjne
włączonoprzedmieścia,liczbałodzianwzrosłado600tysięcy4.Drastycznyspa-
dekliczbymieszkańców,iwzwiązkuztymprzeobrażeniawstrukturzedemo-
grafczno-społecznejinarodowościowo-wyznaniowej,nastąpiłwlatachIwojny
światowej5.Wkońcowymjejokresie,wstyczniu1918roku,liczbałodziankształ-
towałasięnapoziomie341829osób:196897kobieti144932mężczyzn6.
Nowyetapwdziejachmiastanastąpiłpoodzyskaniuniepodległości.
Wpierwszychlatachokresumiędzywojennegouruchamianofabrykiiprzedsię-
biorstwawłókienniczezdewastowanewskutekpolitykiprowadzonejwŁodziprzez
niemieckiewładzeokupacyjne7.Odbudowieprzemysłutowarzyszyłprzyrostlicz-
bymieszkańców,spowodowanygłównieimigracją.Wśródludnościnapływowej
przeważałyosobyposzukującepracywsektorzeprzemysłowym.Wświetleda-
nychpierwszegoidrugiegospisupowszechnego,przeprowadzonychwRzeczy-
pospolitejwlatach1921i1931,liczbaludnościŁodzisystematyczniewzrastała,
cobyłotakżeefektemprzyrostunaturalnego.Wroku1921wmieścieodnotowano
451974łodzian,podekadziebyłoich6046298.PodkoniecmiędzywojniaŁódź
zamieszkiwało672tysiąceosób9.
WśródludnościŁodziliczebniedominowałykobiety–jużwroku1897sta-
nowiłyoneponad51procentogółumieszkańców,aIwojnaświatowajeszcze
powiększyłatędysproporcję.Masowa,dobrowolnalubprzymusowaemigracja
mężczyznorazmobilizacjadowojskaspowodowały,żewroku1918kobiety
stanowiływmieście57,6procent(na100mężczyznprzypadało135kobiet)10.
Szczególniewysokiichodsetekodnotowanowgrupie21–55lat,czyliwprze-
dzialewiekowym,wktórychmężczyźni–głównierobotnicy–podlegalimobilizacji
lubemigrowalizapracą.Zmianywstrukturzedemografcznejpociągałyzasobą
przekształceniaspołeczne–zmniejszenieliczbymężczyzn(ojców)powodowało
J.Janczak,LudnośćŁodziprzemysłowej1820–1914,„ActaUniversitatisLodziensis.FoliaHistorica”
1982,nr11,s.38–40,tabl.1.
4W1915r.wgraniceŁodziwłączonoprzedmieścia,wzwiązkuztymliczbaludnościpowięk-
szyłasiędo600tys.
5A.Goerne,Zzakresustatystykim.Łodzi.Informatorzkalendarzemnarok1919,Łódźb.r.w.,
s.25;E.Grabowski,StanludnościiruchnaturalnywŁodziwokresie1904–1920,[w:]Statystyka
m.Łodzi,t.1,Łódź1922,s.3;E.Rosset,Łódźmiastopracy,Łódź1929,s.22;W.Puś,K.Badziak,
GospodarkaŁodziwokresiekapitalistycznym(do1918r.),[w:]Łódź.Dziejemiasta,t.I:Do1918r.,
red.B.Baranowski,J.Fijałek,Warszawa–Łódź1980,s.298.
6A.Goerne,Zzakresustatystyki…,s.25,27.
7Okupacjamiastatrwałaodgrudnia1914dolistopada1918r.Naskutekrekwizycjiśrodków
transportu,maszyn,silników,pasówtransmisyjnychorazsurowcówiwyrobówpraktycznieunierucho-
mionocałyłódzkiprzemysł.Tozkoleipozbawiłopodstawutrzymaniawielumieszkańców,zmuszając
ichdoopuszczeniamiasta.
8DanespisowedotycząceŁodzi:PierwszypowszechnyspisRzeczypospolitejPolskiejzdnia
30września1921roku.Mieszkania.Ludność.Stosunkizawodowe.Województwołódzkie,„StatystykaPol-
ski”,t.XVI,Warszawa1928;Drugipowszechnyspisludnościzdn.9XII1931r.Mieszkaniaigospodarstwa
domowe.Ludność.Stosunkizawodowe.MiastoŁódź,„StatystykaPolski”,seriaC,z.67,Warszawa1937.
9L.Mroczka,FenomenrobotniczyDrugiejRzeczypospolitej,Kraków1987,s.10,tab.1.
10Ibidem,s.90;B.Wachowska,Strukturawyznaniowo-narodowościowaispołeczno-zawodowa
proletariatułódzkiego(1918–1929),„RocznikŁódzki”1976,t.XXI,s.40.
