Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
30
WarunkiżyciarodzinrobotniczychmiędzywojennejŁodzi
Poupływiedekady–wedługspisupowszechnegoz9grudnia1931roku–obniżył
sięodsetekludnościpolskiejdo59procentnakorzyśćmieszkańcówpochodze-
niażydowskiego(wzrostdo31,7procent)iniemieckiego(8,9procent)14.W1939
rokuudziałPolakówwśródłodzianzmniejszyłsiędo57,1procent,odseteklud-
nościżydowskiejwzrósłdo33,8procent,natomiastniemieckiejpozostałnatakim
samympoziomie(8,8procent)15.
DokońcaokresumiędzywojennegospołecznośćŁodzicharakteryzowałasię
równieżdużymzróżnicowaniemwyznaniowym.Wlatach1918–1939przeważali
katolicy(reprezentującyKościółrzymskokatolickiimariawicki),następnemiejsce
zajmowaliwyznawcyreligiimojżeszowej.Znaczniemniejliczebnibyliprotestanci
–najwięcejwyznawcówtejkonfesjinależałodoKościołaewangelicko-augsbur-
skiegoiewangelicko-reformowanego16.Odroku1918notowanoznikomąliczbę
wyznawcówprawosławiaiinnychreligii.Strukturawyznaniowamiędzywojen-
nejŁodziwzasadziepokrywałasięzprzynależnościąnarodowościową;większe
różnicedotyczyłytujedynieprotestantów.Wroku1921przeważającągrupąwy-
znaniowąbyliwmieściekatolicy–prawie242tysiące(53,2procentogółuludno-
ści),kolejnągrupęstanowiliwyznawcyreligiimojżeszowej–niecoponad156ty-
sięcy(34,5procent),protestanci–prawie50tysięcy(11procent).Przedstawiciele
prawosławiaiinnychwyznańliczyliwówczasokoło4tysiąceosób(1procent)17.
Następnadekadailatakolejnenieprzyniosłyistotnychzmianwskładziewy-
znaniowymmieszkańcówmiasta,pozaspadkiemłodzianwyznaniaewangelickie-
go(1931roku–9,3procent;1938roku–8procent),wzrostemodsetkakatolików
(1931roku–56,3procent;1938roku–58,6procent)iprzedstawicieliinnychwy-
znań(odpowiednio:0,9procenti2,3procent)orazwzględnąstabilizacjęwyznaw-
cówreligiimojżeszowej(1931roku–33,5procent;1938roku–31,1procent)18.
Dominującymjęzykiemwśródkatolikówbyłpolski(98,3procent),wśródewan-
gelikówniemiecki(83,2procent),natomiastwspołecznościżydowskiejjidysz
(87,5procent).
Strukturaspołeczno-zawodowaludnościmiędzywojennejŁodziwynikała
zprzemysłowegocharakterumiasta,którebyłoprzedewszystkimwielkimośrod-
kiemludzipracy,wśródktórychprzeważalirobotnicy.Napoczątkulat30.ludność
robotniczastanowiła69,7procentogółu,znajdujączatrudnienieprzedewszyst-
kimwprzemyśleihandlu,aletakżewtransporcie,jakosłużbadomowaoraz
wchałupnictwie.ZdaniemJanuszaŻarnowskiego(1932–2019)robotnicyprze-
mysłowitworzyliwdanymmiejscuodrębneśrodowisko,możnapowiedzieć,że
stanowilipodstawowączęśćklasyrobotniczej19,wytwarzaliwłasnąkulturę,ogni-
14L.Mroczka,Fenomenrobotniczy…,s.38,tab.4.
15W.Puś,ZmianyliczebnościistrukturynarodowościowejludnościŁodzidoroku1939,[w:]
Wpływwielonarodowego…,s.28.
16L.Mroczka,Fenomenrobotniczy…,s.41,tab.5.
17J.K.Janczak,StrukturanarodowościowaŁodziwlatach1820–1939,[w:]DziejeŻydówwŁo-
dzi1820–1944.Wybraneproblemy,red.W.Puś,S.Liszewski,Łódź1991,s.52–53.
18J.K.Janczak,Strukturanarodowościowa…,s.53–54;L.Mroczka,Dynamikarozwoju…,s.106.
19Autorwyodrębniłróżnekoncepcjeklasyrobotniczej:1)jakojedenzsektorówspołeczeństwa
wukładziewieloklasowym,2)jedenzczłonówopozycjiwrelacjinp.klasarobotnicza–burżuazja/pań-
