Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Kategoriepojęcioweopiekizdrowotnej
19
rokratyczne,atakżebarierynaturykulturowejietycznej.Wbadaniachempirycznych
najczęściejanaliziepoddawanajestbarieraczasowa,ajejwpływszacujesięzapomo-
cączasowejelastycznościpopytu.Napodstawiemateriałubadawczego,pochodzą-
cegozrozwiniętychkrajówanglojęzycznych,stwierdzono,żecena„czasowa”może
wyprzećbarierypieniężne,awięcpełnićfunkcjęregulatorakonsumpcjiusługzdro-
wotnychwśródokreślonychgruppacjentów.Czasowaelastycznośćpopytuokazujesię
byćwiększatam,gdzieograniczeniuulegarolaopłatbezpośrednichpobieranychod
klientów.
Zmienną,którawdwukierunkowysposóbmożeoddziaływaćnapopytnausługi
zdrowotne,jestwykształceniepotencjalnegopacjenta.Wyższemuwykształceniuzre-
gułytowarzyszywiększaświadomośćzdrowotna,czegokonsekwencjąmożebyćszyb-
szareakcjanasymptomychorobowe(wzrostpopytunausługizdrowotne)–zjednej
strony,zdrugiejzaś–unikanieznanychczynnikówryzyka,zktórymizwiązanejest
prawdopodobieństwozachorowania(wrezultaciespadekpopytunausługi).Cowię-
cej,większawiedzamożesprzyjaćprzekształceniomstrukturypopytuprzeztrafniej-
szydobórusług,atakżetworzyćpopytnazdrowie14,coniejestrównoznacznezkre-
acjąpopytunausługimedyczne.
Pojęcie„popytnazdrowie”jestpierwotnewstosunkudokategorii„popytuna
usługizdrowotne”.Zaspokojeniepopytunazdrowiemożeprzybieraćróżneformy,
zktórychusługimedycznesątylkojednązwielu.Możliwajesttakżesytuacja,wktó-
rejosobaprzejawiającapopytnazdrowiewdrażawewłasnymżyciuzachowaniazdro-
wotne,cowdłuższejperspektywieskutkujelepszymsamopoczuciem.Wkonsekwen-
cjipopytnausługizdrowotnetakiejosobymożebyćmniejszy.Przeciwnazależność
(niewielkipopytnazdrowie–dużypopytnausługizdrowotne)możebyćobserwowa-
nauludziprowadzących„antyzdrowotny”stylżycia.Opisaneprawidłowościsąwdu-
żejmierzezbieżnezteoriąkapitałuzdrowotnegoautorstwaM.Grossmana.Według
niegopopytnazdrowiejestpopytemnadobroinwestycyjne,akażdajednostkama
możliwość–wzakresiezmiennychpozostającychpodjejwpływem–regulowaniasto-
pyrentownościm.in.przezdobórwodpowiednichproporcjachtakichelementów,jak
usługizdrowotneizachowaniaprozdrowotne15.Oprócznichnakształtowaniekapi-
tałuzdrowiawpływajądziałaniapodejmowanekolektywnie(kreacjazdrowegośrodo-
wiskazamieszkaniaipracy)orazczynnikiegzogeniczne,pozostającepozakontrolą
pojedynczegoczłowieka,jaknp.postępwtechnologiimedycznej.ModelM.Gros-
smanazakłada,żekażdyczłowiekzmierzadomaksymalizacjiużytecznościczasu
trwaniażycia.Oddziaływanienatęużytecznośćjestfunkcjądóbrkonsumpcyjnych
orazstrumieniausługuzyskiwanychzkapitałuzdrowiarozumianegojakoczasbycia
zdrowym.
Reprezentantamipopytumogąbyćzarównoosobyindywidualne(pacjenci),jak
iinnepodmioty(przedsiębiorstwa,organizacjetypunonprofit–klienciinstytucjonal-
ni)zapewniająceczłonkomswychorganizacjidostępdousługopiekizdrowotnej.
14A.J.Culyer,EssaysonHealthEconomics,Cheltenham,Lyme1997,s.48.
15J.A.Indulski,M.Matulewicz,M.Bryła,Ekonomikazdrowia...,op.cit.,s.84.
