Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
978-83-7688-513-1
Opór,dominacjaiteoriaspołecznanaprzełomieXXiXXIwieku
9
cichychigłośnychprotestów.Ichilustracjamiwnaszymzbiorzesązarównostraj-
ki,manifestacje,zmianaprawodawstwa,jakiszerzenieplotek,odmowawykona-
niarozkazu,odrzucenienarzuconejtożsamości;sposobemichwyrazu-zarówno
muzyka,poezja,miłość,jakiaktyprzemocy,przestępczość,destrukcja.Świadomi
różnorodnościformoporubadaczeibadaczkinieproponująjednejjegodefinicji,
dyskutująjednaktematróżnychsposobówjegorozumieniaorazsposobówkatego-
ryzowaniadziałańjakoopozycyjnych:podwzględemichefektywności,społecznej
rozpoznawalności,stojącychzanimimotywacji(por.HollanderiEinwohner2004).
Równocześniepozostająkrytyczniwobecimplozjiideioporu,tendencjidowidze-
niasprzeciwuwkażdejsferzeludzkiegożycia,wczegowynikuideatatracisens,ajej
ilustracjenosząznamionakarykaturalności.
Upodstawwszystkichtekstówleżyteżokreślonestanowiskobadawcze:jestto
nacisknasposobykonceptualizowaniaideioporuiwładzyprzezsamychbadanych.
Ideataspajawszystkieteksty,azostajewyrażonaexplicitewtekścieDeborahReed-
-Danahayzbudowanymwokółanalizyfrancuskiegowyrażeniandébrouillardise”,
analizieoporuisprawczościwświetleislamskiejtradycjiiliberalnychdoktrynSaby
Mahmoodorazstudiumkulturowegokonstruowaniaoporuisprawczościprzez
Szerpów,autorstwaOrtner.Drugim,kluczowymelementemtegostanowiskajest
wspomnianejużzainteresowaniencodziennymiformamioporu”
,nacisknaoddol-
nepraktykiidyskursy,atakżeodkrywanieróżnych(nie)oczywistychformoporu,
ludzkiejkreatywnościideterminacji.Wwypracowaniutegopodejściabardzodużą
rolęodegrałpolitologiantropologJamesScott,dlategoteżrozpoczynamyodanalizy
jegodorobku.
Zakulisamibadańnadoporem:JamesScott,jegokrytycyikrytyczki
Wjednymztekstównaszejantologii(opublikowanymworyginalew1993roku)
antropolożkaReed-Danahaystwierdza,iżnopórniejestzjawiskiemnowym;nowym
jestraczejzainteresowanietąproblematykąwśródbadaczyspołecznych”(s.204).
Zasadnościpierwszejczęścijejtezydowodzązgromadzonewnaszymtomieartyku-
ły:pokazują,żeopórniejestzjawiskiemaninowym,anitypowymdladanejepoki
czyszerokościgeograficznej.Opórstawialipracownicyipracownicewśredniowie-
czu(Wickham)iwdziewiętnastowiecznychStanachZjednoczonych(Scott),oby-
wateleiobywatelkikolonialnych(KaplaniKelly,Merry)ikomunistycznychpaństw
(Kenney),mieszkańcyfrancuskiejwsiwdobieHolocaustu(RochatiModigliani)
iuschyłkuXXw.(Reed-Danahay),członkowieiczłonkiniekatolickich(Aretxaga)
imuzułmańskichspołeczności(Abu-Lughod,Mahmood).Niecotrudniejzgodzić
sięjednakzjejopiniądotyczącąnnowego”zainteresowaniazagadnieniemoporu.
JużwlatachsześćdziesiątychisiedemdziesiątychXXw.dochodząprzecieżdogłosu
teoretycywładzyikonfliktu(pośredniozaśioporu):wielubadaczynanowood-
krywaipopularyzujepraceAntonioGramsciegopoświęconenhegemonii”
,Michel
Foucaulti(silniezainspirowanyGramscim)PierreBourdieupisząswojenajważniejsze
