Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Metzengerstein(1832)
Pestiseramvivus-morienstuamorsero.
MarcinLuter
Zgrozaiprzeznaczeniepowszeczasy—dłońwdłoni—pędzą
poswychścieżkach.Dlajakichtopowodówmamobciążaćdatą
opowieść,którązamierzampodać?Dość,jeślipowiem,iżwepoce,
októrejmowa,istniałanaWęgrzechpotajemna,leczgłęboko
utwierdzonawiarawzasadymetempsychozy.Osamychzasadach,
oichbłędnościlubstopniuprawdopodobieństwa—zgołaprzemilczę.
Twierdzęwszakże,iżlwiaczęśćnaszegoniedowiarstwa
pochodzi,mówiącsłowamilaBruyère'a,którytejjedynejprzyczynie
przypisujecałąnasząklęskę—pochodzizniemożliwościprzebywania
samnasamzesobą.Leczwęgierskaodmianawspomnianego
zabobonuposiadadwapunkty,któregranicząwręczzabsurdem.
Węgrzyodbiegająbardzozasadniczoodswychwschodnich
pierwoźródeł.Naprzykład—zgodniezichwiarą—przytaczamsłowa
pewnegowytwornegoibystregoparyżanina—duszaraztylkojeden
jedynyprzebywawdanymkształciezmysłowym.Przeto—koń,pies,
anawetczłowieksąjenoznikomymiodwzoramitychistot.
RódBerlifitzingówiródMetzengersteinówwodwiecznejtrwały
waśni.Nigdynieoglądanodwóchtakdostojnychrodów,tak
zawziętychwswejśmiertelnejnienawiści.Nienawiśćowamogłasię
wywodzićodsłówpewnejstarożytnejprzepowiedni:„Wielkiród
pokalasięupadkiemstraszliwym,gdyjakorycerznaswymrumaku
śmiertelnośćMetzengersteinówzagórujenadnieśmiertelnością
Berlifitzingów”.
Wprawdziesłowateniewielelubzgołanicnieznaczą.Atoli
przyczynybardziejcodziennezrodziły—niesięgajączbytwysoko
—następstwabrzemiennewwypadki.Nadtoobydwasąsiadującerody
oddawnawspółubiegałysięoprzewagęwdziedzinienieokiełznanego
władztwa.Zresztą—sąsiedzitakbliscyrzadkozdobywająsię
naprzyjaźń,zaśzeszczytuswychugrzęzłychwewłasnymogromie
tarasów—mieszkańcypałacuBerlifitzingówmoglizanurzać
spojrzeniawsamychoknachpałacuMetzengersteinów.Słowem
—rozblaskbardziejniżfeudalnegoprzepychuniewystarczałdla
