Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
zazwyczajustnie’(ISJP),‘ciągwydarzeńprzedstawionychprzez
kogośsłowami’(WSJP).JerzyBartmińskiwskazywał,żewiele
nazwaktówigatunkówmowymaswojeźródłowczasownikach
mówieniaiczasownikachwyrażającychodczuciazmysłowe:baśń,
bajka,prośba,rozkaz,zaproszenie,życzenia,zawiadomienie,przemó-
wienie,przysięga,skargaitd.(Bartmiński,2012:13–32;Bartmiński,
Niebrzegowska-Bartmińska,2009:141–146;zob.teżWilkoń,2002:
201).Uczonytenprzedstawiłdefinicjęczasownikaopowiadaćna‑
stępująco:‘dawaćwiedzęoczymś,pozwalaćwiedzieć,sprawiać,
żektoświeoczymś’
.Wyróżniłwtensposóbnajważniejsząin‑
tencjękomunikacyjnąopowiadaniaijegofunkcjęflinformowania,
komunikowania,naktórejopierająsięwszystkiedalszefunkcje”
,
dodająctakże,żepodstawowycharakteropowiadaniafljestpo‑
chodnąelementarnegocharakterukomunikatywnejfunkcjijęzy‑
ka”(Bartmiński,1990:20).
Badaczetekstównarracyjnychwielokrotniepróbowalizde‑
finiowaćprzedmiotswoichobserwacji.Niesposóbprzywołać
wszystkichdefinicji,możnajedyniedokonaćarbitralnegowybo‑
rukilkunajistotniejszych.TeunA.vanDijk(1985:145)zauważał,
iżjednązcechcharakterystycznychnarracjijestto,żezawiera
opisydziałaniaiprzedstawiatakiezdarzeniazprzeszłości,któ‑
rewydająsięnadawcyiodbiorcomgodneuwagijakostanowią‑
cewyjątekodzwykłychstanówczyzdarzeń.TzvetanTodorov
(1968:293–325)minimalnąnarracjędefiniujejakoruchzesta‑
nurównowagipoprzezjejbrakdoponownieustalonegostanu
równowagi.Zwarunkiemtymwiążesiękolejny:opowieśćjest
pewnymciągiemwypowiedzi,któregoposzczególnesegmenty
sąułożoneiuzależnionelinearnieorazuporządkowaneczaso‑
wo,dominujemiędzynimiporządekchronologiczny(Prince,
1973:23).Wolf-DieterStempel(1977:290–291)podkreślał,żewy‑
powiedźnarracyjnamożepowstaćjedynienapodstawieconaj‑
mniejdwóchodpowiedniozesobąpowiązanychzdań,zczego
wynika,żenieistniejąabsolutneczyteżsamodzielnezdania
narracyjne.PodobneuwagiznajdziemywpismachOlgiFreu‑
denberg(2005:302):flNarracjaniemieścisięwobrazie,ponieważ
jejczasniestoiwmiejscu,leczpłynie,iconajmniejdwazdarze‑
