Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Powrót
sięjejstatus,któryniejestjużwyłączniewewnętrznąsferąprzywoła-
nejopozycjiBermana(nowoczesnościParyżaprzeciwnowoczesności
Petersburga),lecztakżeniepewnościcodonajogólniejszychzasadjej
implementacjinaobszarzezniewolonegoterytorium.
Pozytywiścimusielidostrzegaćfakt,żenowoczesnośćjestwpew-
nymsensiefunkcjąwładzy,więcwsytuacjibrakusuwerennościmusieli
zachowywaćdalekoidącąpodejrzliwośćwobecwszelkichewentu-
alnych(fakt,żewysoceograniczonych)zabiegówmodernizacyjnych
płynącychzestronywładzy30.Postulowaliwięcdziałaniamoderniza-
cyjnenawłasnąrękęwgranicachprawa,takbymodernizacyjnyroz-
pędoddzielićoddziałańwładzy,bysprawić,bybyłruchemoddol-
nym,własnym,niemalswojskim,nawłasną(polską)miarę.Splatasię
tozmarzeniemosuwerennościtakiej,jakabyławówczasudziałem
społeczeństwfrancuskiegolubangielskiego.Marzyłasięimbowiem
nowoczesnośćflnowoczesna”wkontrzedojedynejdostępnejnaniesu-
werennymterytoriumnowoczesnościzacofania.Rezerwaiobawapozy-
tywistówmatuwięcdwauzupełniającesięwymiary:popierwszedoty-
czysamej—bytakpowiedzieć—jakościprowadzonejmodernizacji
(nowoczesnośćzacofania),podrugiezaśobcejwładzy,któratęmoder-
nizacjęwprowadzałaigwarantowałanaobszarzeterytorium.
Prusjużw1879roku,pełenobaw,codoniepowstrzymanychpostę-
pówflobcej”nowoczesności,zapisałwjednejzKronik:
Spojrzyjcietylkonato,cosiędzieje.Potężnykanclerzniemieckizapo-
wiadawprost,żeinteresaNiemieckażąimwyzyskiwać—między
innyminas—Polaków.Skutkiemcorazsilniejszegozamykaniasięgra-
niczatowaryobcepłacićmusimycorazdrożej[ś].Ludzieobcymnożą
machinyużyteczne,wymyślającoraznowszeiłatwiejszesposobypro-
dukcjiiwiadomościswojerozsypująmiędzycorazszerszewarstwy
społeczne.Cowobectegonajazdukapitałów,przymiotówspołecznych,
przemysłowychihandlowych,sprytu,wiedzyidoświadczenia,comy
30Isłusznie.Naprzykładreformauwłaszczeniowaz1864rokumiaławszakwy-
dźwiękpodwójny.Niewątpliwiebyłagestemmodernizacyjnym,alebyłatakżegestem
politycznymobcejwładzy.
