Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
I.Znaczenieaspektówteoretycznychdlapraktycznejpsychologiisportu
Całośćdoświadczeńzwiązanychzprzeszłymkorzystaniemzwłasnegociała,które
sąpodstawądoskutecznegoorganizowaniaaktualnychdziałań,równieżokreślasię
jakojacielesne(Wycisk,2004).
Wreszcietrzebawyróżnićnormatywno-oceniająceujęciejacielesnego.Wywodzi
sięonozsocjologiiipsychologiispołecznej(Giddens,2006).Tamwłaśniezwrócono
uwagę,żetrwałącechąnaszegomyśleniaowłasnymcielejestciągłekonfrontowanie
gozciałamiinnychludzi.Natejpodstawietworzymyocenęsiebie,podobamysię
sobielubnie,uważamy,żemożemybyćatrakcyjnidlainnychalbonie.Jacielesne,
będącezbioremprzekonańewaluatywnychnatematwłasnegowygląduiposiadanej
sprawności,jestbardzoważnymelementemsamooceny.Jeśliwynikocenywłasnego
ciałajestpozytywny,tozdecydowanieułatwiaonnaszespołecznefunkcjonowanie.
Iodwrotnie,negatywnaocenasiebiemożestaćsięźródłembiernościspołecznej,
nieśmiałości,negatywizmu,depresjiiwieluzachowańnieprzystosowawczych(buli-
mia,anoreksja,samookaleczeniaitd.).
Ogólniemożnapowiedzieć,żeludziedysponująprzynajmniejczteremarodza-
jamireprezentacjiwłasnegociała(Kowalik,2005).Sąonezróżnicowanesubstan-
cjalnie.Jacielesneneuronalnejestbiologicznieukształtowanymodwzorowaniem
schematuciała.Fenomenologicznejacielesnejestsubiektywnieodczuwanym,mniej
lubbardziejwyraźnie,przeżywaniemwłasnejodrębnościwprzestrzeniitożsamości
wczasie.Percepcyjnejacielesnejestutrwalonymdoświadczeniemwłasnegociała,
którewykorzystywanejestworganizowaniudziałańruchowychwzmieniającym
sięotoczeniu.Wreszcienormatywno-ewaluatywnejacielesnemacharakterzbioru
przekonańodnośniedowartościwłasnegociałajakocałości,atakżeposzczególnych
jegoczęściorazfunkcji.Niezależnieodtego,ojakiejwersjijacielesnegomyślimy,
zawszebędzietojakaśformaorganizacjiinformacjizwiązanychzwłasnącielesno-
ścią,któramanaceluoznaczaniasiebiejakoobiektuwyodrębnionegozeświata–
identyfikowaniesiebiepoprzezzdawaniesobiesprawyzwłasnejciągłości,spójności
iniepowtarzalności.Możnapowiedzieć,żejesttoprzeszłość(utrwalonareprezentacja
ciała)rzutowanawteraźniejszość–działaonadośrodkowo(konsolidujecielesność
zpsychicznością)orazodśrodkowo(odróżniająodotoczenia).
Przedstawionawiedzaojacielesnymmożebyćpotraktowanajakozbiórprawd
oczywistych.Wświetlelicznychbadańempirycznychmożnaprzyjąć,żekażdazwy-
różnionychformjacielesnegomawystarczająceuzasadnienie,abyuznawaćjąza
realnybytpsychologiczny.Prawdynieoczywisterozpoczynająsię,gdyzadamydwa
pytania:a)jakiejestuzasadnieniedlaistnieniatakróżnorodnychpsychologicznych
reprezentacjiciała?orazb)czywszystkieczteryformyjacielesnegodziałająwsto-
sunkudosiebieniezależnie,czyraczejwspółdziałajązsobą?
Omawiającróżneformyjacielesnegowskazywałem,żekażdaznichspecjali-
zujesięwwykonywaniuodmiennychfunkcji.Kolejnomożnabyłobyjewymienić:
organizacjaruchu,orientacjawaktualnychstanachorganizmu,kontrolaefektywności
podejmowanychczynnościruchowychorazwywołanaocenamiciałatroskaodo-
