Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10•
Wprowadzenie
łemVaihingera,którybyłraczejniechętnieusposobionywobecKantowskiej
spuścizny12.
Burzliwejhistoriirękopisuodpoczątkutowarzyszyłaniechęćdojego
publikacji.Jeszczezażyciafilozofapojawiałysięwątpliwości,czydziełouzy-
skapostaćodpowiadającąwysokimstandardomwyznaczonymprzezwcześ-
niejszepublikacjeKanta13.Tosceptycznestanowiskopodzielałowielujego
przyjaciół.ŚwiadcząotymrelacjepierwszychbiografówKanta,którzychęt-
niepowtarzalisłowasamegofilozofapotwierdzające,ichzdaniem,wątpliwą
wartośćrękopisu.ZpewnościąKantwahałsięcodozamiarupublikacjiprzy-
gotowywanegodzieła14albonawetkwestionowałjegowartość15.Alejedno-
cześnieztymikrytycznymisamoocenamikontrastująinne,wktórychKant
swojenowedziełouważazazwieńczeniecałejswojejfilozofii16,zajejnchef
d’ouvre”17.Mimotychostatnichocen,jednaktepierwsze,sceptyczne,osta-
teczniezwyciężyływokresietużpośmiercifilozofainabliskodwieścielat
zdecydowałyolosiemanuskryptu.
PośmierciKantaWasianski,będącywykonawcątestamentu,zabrałma-
nuskrypty,nadktórymiKantniestrudzeniepracowałwostatnichlatach,
iprzekazałjedoocenyJohannowiSchultzowi,uchodzącemuwKrólewcu
zaznawcęfilozofiikrytycznej.Schulzniedostrzegłjednakwrękopisieżad-
negopotencjałuiuznał,żenienadajesiędopublikacji18.Materiały,którenie
wzbudziłyzainteresowaniauczonych,zostałyprzekazanerodzinie.Talekko-
myślnośćprzyjaciółKantazostaładośćszybkooprotestowanaprzezFriedri-
chaBuchholza19.Byłojużjednakzapóźno.Rękopisywprostzestołuwga-
binecieKantazostałyzabraneprzezCarlaChristophaSchoena(zięciabrata
12ElAdickes,Kant’sOpusPostumumdargestelltundbeurteilt,Berlin1920,sl17–25l
13Por.listFriedrichaTeodoraRinkadoCharlesaVillersaz1czerwca1801.H.Vaihin-
ger,BriefeausdemKantkreis,Königsberg1880,s.9.
14E.A.Ch.Wasianski,ImmanuelKantinseinenletztenLebensjahren:EinBeytragzurKenntnis
seinesCharaktersundhäuslichenLebensausdemtäglichenUmgangemitihm,Königsberg1804,
s.194in.
15BorowskipowtarzasłowaKanta:nSarcinascolligere!”(nzbieramokruchy”),którymi
Kantcharakteryzowałswojąówczesnąpracę.L.E.Borowski,DarstellungdesLebens
undCharaktersImmanuelKant’s.VonKantselbstgenaurevidiertundberichtet,Königs-
berg1804,s.183inast.
16J.G.Hasse,MerkwürdigeÄuńerungenKant’svoneinemseinerTischgenossen,Königs-
berg1804,s.22.
17E.A.Ch.Wasianski,KantinseinenletztenLebensjahren,s.195.
18J.G.Hasse,MerkwürdigeÄuńerungenKant’s,s.19.
19Por.F.Buchholz,ÜberKant’sletztesWerk,nDerFreimütige”(11kwietnia1805).
