Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
1.Ładgospodarczyijegofunkcjonalnedeterminanty
Inspiracjeweberowskie,dotycząceładugospodarczego,byływidocznewpra-
cachWerneraSombarta32.Jegowkładdosystematyzowaniazasadporządkugo-
spodarczegoobejmowałklasyfikacjęsposobówprodukcjiwposzczególnych
epokacheuropejskiejhistoriigospodarczejorazprzyporządkowanieokreślonej
teoriizjejstrukturą,typowymprzebiegiemifunkcjami33.Celemnadrzędnym
jegoprawbyłocałościoweujęciekapitalistycznegosystemugospodarowaniaoraz
usystematyzowaniezasadładugospodarczego.Operowałonpojęciem:Usystem
gospodarczy”,wyróżniająctrzyskładnikipozwalającebadaćjegostrukturęimor-
fologię,amianowicieducha,formęitechnikę.Duchakapitalizmu,wedługSom-
barta,cechują:zawłaszczenie,konkurencjairacjonalność,formąjestukład
wolnych,zdecentralizowanych,rynkowozorientowanychprzedsiębiorstw,tech-
nikajestnastępstwempostępuwcelupodnoszeniawydajnościprodukcji34.
UznałonzasadnicząrolęUduchagospodarki”jakosiłysprawczejprzemianustro-
jowych.
Przedstawicieleszkołyhistorycznejprowadziliswojepracebadawczenadza-
sadamiładugospodarczegowewszystkichkrajacheuropejskich,aletakże
wAmerycePółnocnej.Wieluekonomistówamerykańskichzdobywałozaśwy-
kształcenienauczelniachniemieckich,przenoszączasadyszkołyhistorycznejod-
noszącesiędoładugospodarczegonaamerykańskigrunt35.Jednymznajwy-
bitniejszychprzedstawicielitegonurtuorazjednymznajwiększychkrytyków
gospodarkiamerykańskiejbyłT.B.Veblen36.
Krytykowałonpodejścieekonomiineoklasycznej,którawedługniegozajmo-
wałasięklasyfikacjąisystematyzacjązjawiskzgodnychzprawaminatury,od-
działującychzzewnątrznasystemgospodarczy.WedługVeblenaczłowiek
kierujesięwswychdziałaniachpodstawowymiinstynktami,któreokreślająpo-
stawyidziałaniaczłowiekaspołecznego.Pewnepostawystająsięzczasemzwy-
czajem,apewnesposobymyśleniatworząogólnewzorcedlawspólnoty.
Takieutrwalonepostawy,wzorcemyślenia,zachowaniaiobyczajeległyupod-
stawsformułowaniaUinstytucja”,któreokazałosięskutecznymśrodkiemdoana-
lizowaniazłożonegosystemuspołeczno-ekonomicznego.Nakażdąspołeczność
możnaspojrzećjaknamechanizmgospodarczyzłożonyzinstytucjiekonomicz-
nych.Instytucjeekonomicznetoutartezwyczajowosposobyregulowaniaproce-
sówżyciowychspołeczeństwawodniesieniudośrodowiskamaterialnego,
wktórymspołeczeństwożyje37.
32T.T.Kaczmarek,Ładekonomiczny…,s.62.
33W.Stankiewicz,Historiamyśli…,s.280.
34Ibidem,s.280–281.
35Ibidem,s.290.
36R.Bartkowiak,Historiamyśli…,s.137–143.
37Ibidem,s.140.
