Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
BadaczedziedzictwaMongolii–JózefKowalewskiiWładysławKotwicz
19
wrzeczywistościniewszedł”6.Mimozaszczytów,jakimizostałobdarzonywRo-
sji,zwiekiemnajwyraźniejznówpragnąłpowrócićdoPolski,agdyw1862roku
nadarzyłasięokazja,bywykładaćwnowotworzonejSzkoleGłównej-skorzystał
ztejmożliwości.ZostałdziekanemWydziałuFilologiczno-Historycznego.Poza-
mknięciuSzkołyGłównejw1869pracękontynuowałwrosyjskimUniwersytecie
Warszawskim.Wykładałjednakniejęzykiorientalne,leczhistoriępowszechną.
PrawdopodobniejegozłasławapoplecznikaRosjibyłapowodembrakupopu-
larności.Dodatkowowwynikuincydentuzwiązanegoznapademnacarskiego
namiestnikagrafaF
.Bergaw1863zostałyspalonecennerękopisynieopubliko-
wanychdziełKowalewskiego7.Załamany,niepodjąłtrudunowychpracbadaw-
czych,choćnawetnaemeryturzeprowadziłwykłady8.Zmarłw1878.
WydarzeniazżyciaJózefaKowalewskiegozmuszajądorefleksji.ZesłaniedoKa-
zaniatoprzykładwyprawynawschód,którazostaławymuszona,przyniosłajednak
prawdziwezainteresowanietematembadań,któreobjęłyprzedewszystkimjęzyk,
historięikulturęMongołów,wtymBuriatów,aletakżejęzykmandżurski,tybetań-
skiichiński,historięAzjiibuddyzm.Rozległośćzainteresowańnaukowychigłębia
prowadzonychbadańbudząpodziw.Kowalewskijakopierwszynaukowiecwświe-
cierozpocząłwykładaniejęzykamongolskiegowszkolewyższej.Możnagowięc
uznaćzaojcamongolistykijakodyscyplinyakademickiej.Oczywiściemiałswoich
poprzednikówinauczycieli,jakchoćbyIsaacaJakobaSchmidta9,uważanegozapio-
nieramongolistyki,czyswojegonauczycielaj.mongolskiegowIrkucku,Aleksan-
draIgumnowa10.ZnajomośćinnychjęzykóworientalnychprzezKowalewskiegoteż
byłaznacząca:tłumaczyłdziełatybetańskie,czytałtekstymandżurskie11.Zwyprawy
nawschódKowalewskiprzywiózłcennerękopisyiksylografy-189pozycji(któ-
reobejmują1433tomywydaneksylograficzniei48rękopisów).Znalazłysięone
wzbiorachbibliotekiuniwersytetuwKazaniu,anastępniewSt.Petersburgu12.Tu
6Ibidem,s.112.
7Jesttoniepowetowanastratadlanauki.Niemapewnościcodotego,ilerękopisówspło-
nęło,alenp.z14tomówdziennikówzostały3.Por.ibidem,s.129.Wtejsamejksiążcewszkicu
bibliograficznymopracowanymprzezM.Kotwiczównęnas.156podanesątytułynieopubliko-
wanychdziełspalonychwWarszawie.Obejmująonem.in.:wielotomowąHistorięWschodu,Histo-
rięliteraturymongolskiej,Historiębuddaizmu,6-tomowąPodróżdoMongoliiiChinwlatach1828-1831,
BiografięDelai-lam[dalajlamów-A.B.S.]tybeckichiwieluinnych,BiografięDzonkawy[Congkhapy],
BiografięDżaja[Zaja]Pandity,Gramatykęporównawcząmongolsko-turecko-fińską,Badaniaobuddyjskiej
chronologii.
8Por.W
.Kotwicz,op.cit.,s.135.
9OI.J.Schmidcie(1779-1847)piszemiędzyinnyminastępująco:Dswoimiprzypisami
idodatkowymiuwagamidohistoriiSagangaSeczenarozbudziłnaszezainteresowanieiochotę
dodalszychbadań”.Por.Przeglądzajęć...J.Kowalewskiego,O.N.Poljanskaja,Epistoliarnojeidnew-
nikowojenasledijemongolowedaO.M.Kowalewskogo(1828-1833).Podgotowkakizdaniju,predislovije
iukazateliO.N.Poljanskoj,Ulan-Ude2008,s.87.
10A.W
.Igumnow(1761-1834)byłtłumaczemj.mongolskiegoimandżurskiego,nauczy-
cielemj.mongolskiegowswojejrosyjsko-mongolskiejszkoleiseminariumduchownymwIr-
kucku.Por.W
.Kotwicz,op.cit.,s.51;O.N.Poljanskaja,op.cit.,s.25.
11Niewiadomo,czyiwjakimzakresieposługiwałsięj.chińskim.Por.Kotwicz,op.cit.,s.77.
12O.Kowalewski,Katalogsanskrytskim,mongol’skim,tibetskim,mańczżurskimikitajskimkni-
gamirukopisjamwbibliotekeimp.Kazanskogouniwersitetanachodiaszczimsja,Kazan)1834oraz
