Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
OrmiańskiemalarstwominiaturowewRzeczypospolitejObojgaNarodów
laryzacjąprywatnejdewocji12lKolejnąwyraźnązmianą,jakąwprowadzilicyli-
cyjscymalarze,byłazbieżnośćilustracjiztekstem,podczasgdywcześniejcykle
scenfiguralnychumieszczanoprzedEwangeliamilZmianatazpewnościąbyła
rezultatemwpływówsztukizachodnioeuropejskiej,którąwCylicjipromowali
krzyżowcylUkładtenuległzmianiedopierowokresiepóźnocylicyjskim13l
WCylicjitworzyłnajwybitniejszyormiańskiminiaturzysta,TorosRoslin(okl
1210-1270)14lUznanieprzyniosłomudążeniedoprzełamaniaśredniowiecz-
nychkanonów-stosowanieperspektywy,weryzmorazwprowadzeniewieluno-
wychtematówdoormiańskiegominiatorstwalPonadtoujęciedynamikipostaci,
ekspresjiichtwarzy,lekkiewydłużenieproporcji,bardzonasyconekoloryidro-
biazgowy,azarazemharmonijniezakomponowanyornamentsprawiają,żejego
rękopisyreprezentująbardzowysokipoziomartystycznylPośmierciRoslina,
około1270rl,wieluartystównaśladowałojegostyl,aleszybkouległonmody-
fikacjilWlatach1280-1300smukłymodelsylwetki,wykształconyprzezRosli-
na,stałsięprzesadniewydłużony15lTwarzepostacinabrałysurowszegowyra-
zu,aichemocjestałysięprzerysowanelUwieluartystów,nplSargisaPidsaka16,
funkcjadekoracyjnazaczęładominowaćdotegostopnia,żerównieżelementy
otoczeniaczytłabyłymalowanezapomocąornamentówl
12Ibidem,sl23l
13SlderNersessian,Étudesbyzantinesetarmeniennes,vollI,Louvain1973,sl691;ElKork-
hmazian,IlDrampian,GlHakopian,oplcitl,sl20-21l
14ZachowałosięsiedemmanuskryptówsygnowanychprzezTorosaRoslina,sąonedatowa-
nemiędzy1256a1268rl(Mat1075,10675;BOKJ251,2660,1956,2027;WaltersArtGalle-
ry,Baltimore539)lPrzypisujemusięrównieżautorstwozdobieńwewangeliarzachMat8321,
5458iFreerGalleryofArtwWaszyngtonie31l18lBadaczeprzypuszczają,żewszystkiepowstały
wklasztorzewHromklal
TwórczośćTorosaRoslinazostałaszczegółowoopisanawwielupublikacjach,mlinl:SlderNer-
sessian,ArmeniaandtheByzantine…,sl124-127;Hl,HlBuschhausen,ArmenischeHandschriften
derMechitharisten-CongregationinWien:KatalogzurSonderausstellunginderOsterreichischenNa-
tionalbibliothek,Wien1981,sl50-52;TlFlMathews,AlKlSanjian,ArmenianGospel…,sl58-59;
SlderNersessian,MiniaturepaintinginArmenianKingdomofCiliciafromtheTwelfthtoFourteenth
Century,Washington1993,sl51-76;LlChookaszian,RemarksonthePortraitofPrinceLevon
(MSErevan8321),“RevuedesÉtudesArméniennes”,25,Paris1994-1995,sl299-335;idem,
TorosRoslin:Newthemes,ArmenianStudiesProgram,CaliforniaStateUniversity,http://arme-
nianstudieslcsufresnoledu/ArmeniaDigitalProject[dostęp:12l01l2008]
15ElKorkhmazian,IlDrampian,GlHakopian,oplcitl,sl28-29.
16SargisPidsakżyłnaprzełomieXIIIiXIVwl,działałwkilkucylicyjskichośrodkach,wSis,
Skewrze,DrazarklByłuznanymiluminatoremiskrybą,jegorękopisyzamawiałmlinlkrólLevon
IV
lPrzypisujemusiębliskoczterdzieścirękopisów,jestautoremmlinlewangeliarzyMat2627,
5786,10525,BibliiBMWen1508IwspółautoremewangeliarzaMat7651lPidsak,poTorosie
Roslinie,jestnajbardziejznanymormiańskimminiaturzystąlWięcej:SlderNersessian,Armenia
andtheByzantine…,sl127-130;TlFlMathews,AlKlSanjian,oplcitl,sl59-60;SlderNersessian,
Miniaturepainting…,sl126-153l
