Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
MirosławPrzylipiak
którejoreżyserzejestgłucho.Przyczyny,jakmożnasiędomyślać,sąnatury
politycznej.WokresiesocrealizmufilmówamerykańskichwłaściwiewPol-
sceniepokazywano,skutkiemczegoniepisanoonich,niewypadałosięteż
kinematografiąamerykańskązachwycać.
Potejprzerwie,wdrugiejpołowielatpięćdziesiątych,następujewysyp
publikacji.Wlatach1956-1959pojawiasięconajmniejkilkanaścieartyku-
łównajegotemat,zazwyczajdużych,poważnych,syntetycznych.Dotego
należydodaćpoświęconyObywatelowiKane’owiobszernyrozdziałwksiąż-
ceKrzysztofaTeodoraToeplitzapt.WiekXXdowynajęcia.Artykułytenaj-
wyraźniejpisanesąwintencjinadrobieniazaległości,łapczywegoprzy-
swojeniapolskiejkulturzefilmowejtego,cowminionymokresiezostało
pominięte.Opisujesięwięcdotychczasoweżycieitwórczośćreżysera8,pró-
bujeustalićcechywspólnewszystkichośmiuzrealizowanychdotegomo-
mentujegofilmóworazichrzeczywistąrangę9,analizujewybraneelemen-
tywarsztatu10.Pojawiająsięteżartykułyofilmachzrealizowanychprzez
Wellesawcześniej,któredopieroterazwchodząnaekrany:oOtellu11oraz
Intruzie12.Awreszciekilkaartykułównawiązujedorealizowanegopodów-
czasDotykuzła13.
Latasześćdziesiątemająodmienny,rzecmożna,bardziejnaturalny
charakter.Okresywzmożonegozainteresowaniapojawiająsięwrazznowy-
mifilmamiWellesa,którychzrealizowałwtejdekadziedwa:Proces(1963)
orazDzwonyopółnocy(dystrybuowanywPolscejakoFalstaff,1965).Otym
pierwszymukazująsiętrzyartykuły,otymdrugim-ażjedenaście,cowy-
nikagłównieztego,żefilmten(wodróżnieniuodProcesu)wchodzinapol-
skieekrany.Zarazempodkonieclatsześćdziesiątychrozpoczynasiękolejny
okres,którynazwałbymanalitycznym.Zasadniczomieścisięonwprzedzia-
le1967-1974.Recenzjezbieżącejprodukcjischodzątutajnadalekiplan,
cozresztąwynikaztego,żewtymokresieWellesrealizujetylkojeden
film,jużostatni,Fjakfałszerstwo,którynigdyniewszedłnapolskieekra-
ny.Poświęconomuwięczaledwiedwaartykuły,itowdodatkumającera-
czejcharakterimpresjisnutychnamarginesiefilmu,iniejestpewne,czy
poprzedzonychjegoobejrzeniem.Wtymokresiedominujezaśzaintereso-
wanieokreślonymiaspektamitwórczościWellesa.Napierwszyplanwysu-
wasięzagadnieniegłębiostrości.Zostałoono,coprawda,zasygnalizowane
porazpierwszyprzezBolesławaMichałkawartykulez1959roku,anawet
przezLeonaBukowieckiegow1948roku(jednakbezużywaniatejnazwy),
alewłaśniewlatach1967-1974zostajepoddanegruntowniejanalizie,przez
8H.Opoczyńska,OrsonWelles,HEkran”1958,nr31i32.
9B.Michałek,Międzygenialnościąabluffem,HFilm”1959,nr9.
10A.Ledóchowski,Światłojaku…Rembrandta,HEkran”1959,nr11.
11Idziemydokina,HFilm”1959,nr29;W.Natanson,Czy„Otello”jesttematemfilmowym,
HFilm”1959,nr37;Z.Kałużyński,Tragediaroztrzaskana,HPolityka”1959,nr41.
12A.Ledóchowski,Światło…;L.Kabied,ZabawkaOrsonaWellesa-Intruz,HEkran”
1959,nr7;B.Michałek,Kinobarbarzyńskie,HNowaKultura”1959,nr7.
13E.OlConnor,OrsonWelleskręcifilm,[b.n.tłum.]HFilm”1957,nr34;B.Michałek,Mówi
OrsonWelles,HFilm”1958,nr29;
