Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolskarecepcjatwórczościOrsonaWellesa
13
dostępnychjedynieliteraturze”23.WedługLeszkaArmatysaObywatelKane
Hstałsięczymśwrodzajupismaświętegotychtwórców,którzytraktują
swójzawódzpasją,jakopowołanie,aniewyrobnictwo”24.JerzyGórzań-
skiartykułkomemoracyjny,pisanynawieśćośmierciWellesa,poświęca
wcałościObywatelowiKane’owi(pozatympadajedynietytułnieukończone-
goprzezWellesaDonKichota).Wartykuletymczytamyopierwszymfilmie
amerykańskiegoreżysera:HToobjawienie,którerodzipotrzebęwielkości.
Tobogactwo,któregozasobynigdysięniewyczerpują.Jegomateriasięnie
starzeje.Czasnadnimniepanuje.ObywatelKanetodziełokanoniczne”25.
JoannaSzczęsnawartykulenapisanymzokazjiponownegowprowadzenia
filmunaekranyamerykańskiew1991rokustwierdza,żejestonzaliczany
doarcydziełświatowejkinematografii,uważanyzadzieło,którezrewolucjo-
nizowałosztukęfilmowąinaktórymwychowałysiękolejnepokoleniareży-
serów,cytujerównieżFrançoisTruffauta,iżHwszystko,coważnegozdarzy-
łosięwkinematografiipo1941roku,byłopodwpływemObywatelaKane”26.
WpodobnymduchuJerzyPłażewskistwierdza,żeHfenomenWellesa”był
przełomemwhistoriisztukifilmowej,aObywatelKanewywarłHkolosal-
nywpływnakinoświata”27.KrzysztofDziemidowicznazywafilmHbibliąfil-
mowcówiniedoścignionymwzorem”,atakżeHgigantem,dziełemzaprzecza-
jącymulotnejnaturzesztuki”28.Dotegozestawukomplementówdorzućmy
dwatytułyrecenzjiświeżejdaty:Powrótarcydzieła29czyByćmożenajlep-
szyfilmwszechczasów30.
BodajpierwszympolskimartykułemnatematObywatelaKane’abyła
recenzjaLeonaBukowieckiegoz1948roku.Nosionaznamionaduchacza-
su,bowiemBukowiecki,najwyraźniejpolemizujączfunkcjonującąpodów-
czaswykładnią,którazresztąbyćmożeumożliwiławprowadzeniefilmu
naekrany,stwierdza:HOpinia,jakobyfilmbył«postępowy»,niejestcał-
kiemzgodnazestanemfaktycznym.[ł]Filmnietyledemaskujeogólny
rozkładustrojukapitalistycznego,ilewytykapalcemjednąosobę,jednego
magnataprasowego”31.Idalej:magnattenumiałzjednywaćsobieprzyja-
ciół,dopókiHpracowałwskromnychwarunkach,pókitworzyłpewnewar-
tościżyciowe,pókiniezdradziłklasyspołecznej,któragowydałaiktóra
muzaufała”32.Późniejnatomiast,kiedyzdradziłswojąklasę,wszyscysię
odeńodwrócili.
23A.Helman,OrsonWellesalbotajemnicawieloznacznościobrazufilmowego,HKino”
1973,nr9.
24L.Armatys,Zamknijcieszkołyfilmowe,HFilm”1973,nr33.
25J.Górzański,DziśRosebudzakwitnienagrobieFalstaffa,HFilm”1985,nr46.
26J.Szczęsna,ObywatelKaneżyje,HGazetaWyborcza”1991,nr591.
27J.Płażewski,Różyczkaikarmadlapsów.DwiedzisiejszetezyowkładzieOrsona
Wellesa,HKwartalnikFilmowy”2006,nr54/55.
28K.Demidowicz,DlaczegozachwycanasKane,HFilm”2003,nr1.
29W.Kałużyński,Powrótarcydzieła,HPrzekrój”2010,nr37.
30M.Niemojewski,Byćmożenajlepszyfilmwszechczasów,HFilm”2009,nr10.
31L.Bukowiecki,ObywatelKaneł
32Ibidem.
