Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PolskarecepcjatwórczościOrsonaWellesa
15
więcmusiwybraćjedenznich36.NastępnieSkwararzucagłębięostrościna
tłohistoriikina,wymienialicznychtwórców,którzyprzedWellesemzniej
korzystali,wtymzwłaszczaMurnaua,itwierdzi,żeospecyficeWellesa
świadczyniesamagłębiaostrości,leczuzupełnieniejejotechnikękontra-
punktu(tuzresztąSkwararównieżnawiązujedoBazina),polegającąna
tym,żeukrywasięprzedwzrokiemwidzakluczoweinformacje.
AlicjaHelmanwrecenzjiksiążkiSkwarystwierdza,żeHWellesjestdla
SkwaryprzedewszystkimautoremObywatelaKane,albościślej,twórcą,
którydorangispecyficznegostylupodniósłposługiwaniesięgłębiąostro-
ści,długimiujęciamiimontażemwewnątrzkadrowym-atakżegłębszetego
konsekwencje-probabilizmmoralny,wieloznaczność”37.Opiniatamoim
zdaniemniecałkiemprzystajedoksiążki,dobrzenatomiastoddajezainte-
resowaniasamejHelman,którakilkalatpóźniejopublikujeartykułpt.Or-
sonWellesalbotajemnicawieloznacznościobrazufilmowego38,poświęcony
wcałościzagadnieniugłębiostrości.HelmanpolemizujezBazinem,wedle
któregogłębiaostrościpotęgujerealizmfilmowegoprzekazu.HGdyprzyj-
rzećsięcytowanymprzezhistorykówkoronnymprzykładomwykorzystania
głębiostrościprzezWellesa-stwierdza-nietrudnodostrzec,żewżadnym
wypadkuniedyktowałajejtroskaorealistyczneposzerzeniestrefywidze-
nia,mająceumożliwiaćwidzowidokonywaniewłasnychwyborów”39.Głę-
biaostrościwObywateluKanejestczęściąszerszejstrategii,polegającejna
tym,żeHWelleszarzucanastakąmasąfaktówiobrazów,żewreszcietraci-
mydonichzaufanie”40.Celemzaśtakiegopostępowaniajestwykazaniezło-
żoności,dwustronnościiniejasnościHprawdy”.HTempoprzebieguinforma-
cji,ichniesamowitailość,symultaniczneukłady,wjakichsięnamujawniają
-wszystkosłużytemusamemucelowi:zachwianiunaszejpewnościwjed-
noznacznąwymowęfaktów”41.
Dwugłoswspomnianychautorówustalawłaściwiekanonicznąinter-
pretacjęfilmuWellesawPolsce,przynajmniejwodniesieniudogłębiostro-
ści.Tezęowieloznaczności-adokładniej:odwuznaczności-ObywatelaKa-
ne’apowtórzyłdlaprzykładuJerzyPłażewskiwewspomnianymjużartykule
z2006roku.Jegozdaniemprzełomowośćtegoobrazupoleganatym,żeod
jegopowstaniakinoświatowezaczęłostosowaćzasadę,żeprawdaniemusi
byćtymlubtamtym,gdyżmożebyćitym,itamtymrównocześnie42.Tęob-
serwacjęprzenosizresztąkrytyknainnefilmyWellesa,skupiającsięna
ukazywanejwnichdwoistościgłównychbohaterów.NaprzykładOtellojest
jednocześniebrutalnymzazdrośnikiemimordercą,iczłowiekiemrenesan-
36J.Skwara,Koniecepokigłębiostrości,HKino”1967,nr8,s.20.
37A.Helman,Zbibliotekifilmowej.Wstronęnowoczesności,HKino”1968,nr1,s.35.
38A.Helman,OrsonWellesalbotajemnicawieloznacznościobrazufilmowego,HKino”
1973,nr9;artykułtenukazałsięrównieżjakorozdziałksiążkiAlicjiHelman,Filmfaktów
ifilmfikcji…
39Ibidem,s.63.
40Ibidem.
41Ibidem,s.64.
42J.Płażewski,Różyczkaikarmadlapsów…,s.139.
