Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
11
obszarze.NiesposóbnieodwołaćsięwtymmiejscudopracyRoberta
Bartlettazroku1993,TworzenieEuropy,zeznaczącympodtytułem:Podbój,
kolonizacjaiprzemianykulturowe,950–135013.Badacztenwniespotyka-
nymwcześniejwkręguanglosaskimstopniuuwzględniłwrozważaniach
nadkształtowaniemsiękulturowejtożsamościEuropyobszaryperyferyjne,
kluczemczyniącjednakpojęciaekspansjiikolonizacji.DWujęciuBartletta–
jaktrafnierzeczpodsumowujewposłowiudopolskiegotłumaczeniamono-
grafiiPiotrGórecki–europeizacja[––]jestprzedewszystkim,jeślinie
wyłącznie,transmisją,czyjednostronnąakulturacją”
14
,dokonywanąna
dodateknierzadkoprzezczynnikiobcetakżewsensieetnicznym,tojest
np.wprzypadkuPolskiprzezniemieckichprzybyszów.DKsiążkaniedotyczy
natomiast–zauważaP
.Górecki–tychelementów,wymiarówczykryte-
rióweuropeizacji,którepochodząwjakiśsposóbzeźródełautochtonicz-
nych”15.Mamywięcdoczynieniazezjawiskiem,wobecktóregoczynniki
miejscowesąwzasadziebierne,aktórepoleganaprostymkopiowaniu
wzorówpłynącychzkulturowychcentrów.Osobnąkwestiąpozostaje,na
ileudatnajestpowstaławtensposóbpróbanaśladownictwa,abyodwołać
siędofunkcjonującegozdaniemLarry’egoWolffaodczasówoświecenia
stereotypuEuropyWschodniejjakonieudanejkopiiZachodu16.
J.Kłoczowski,podobniezresztąjakwieluinnychbadaczyzregionu,patrzy
dośćpodejrzliwienazastosowaniedoobszaruPolski,czyszerzej–tejczęści
Europy,terminuDperyferie”,widzącwtympokłosienegatywnychstereoty-
pów17.Wproponowanejprzezniegowizjitakżetworzeniesięmiejscowej
kulturynieograniczasiędokopiowania;jakzwracauwagę:DPogłębiona
chrystianizacjaiokcydentalizacjaszławparzeztworzeniemwłasnychkultur
opartychnawłasnychjęzykachitradycjach,ztworzeniempodstawkultur
narodowychwchodzącychwskładbogatejwswejróżnorodnościkultury
europejskiej”18.Wefekcie–zauważawinnymmiejscubadacz–D[p]rocesy
okcydentalizacji[––]dawałyswoiste,nierzadkooryginalnerezultaty”19.
Mimobowiemwszelkichpodobieństw,atakżewspólnychram,dostrze-
galnesąprzecieżtakżeróżnicekulturowemiędzyposzczególnymiobszarami
13R.Bartlett,TworzenieEuropy.Podbój,kolonizacjaiprzemianykulturowe,950–1350,
przeł.G.Waluga,Poznań2003(oryg.ang.1993).
14P
.Górecki,„TworzenieEuropy”RobertaBartlettawkontekścieanglosaskichbadańhisto-
rycznychnadpoczątkamiikształtowaniemsięEuropy,w:R.Bartlett,TworzenieEuropy,s.514.
15Ibid.
16L.Wolff,InventingEasternEurope:TheMapofCivilizationontheMindoftheEnlighten-
ment,Stanford1995.Por.M.Górny,Użytecznośćigranice.EuropaŚrodkowo-Wschodniajako
narzędziebadawcze,KH120,2013,4,s.803.
17J.Kłoczowski,EuropaŚrodkowo-Wschodniajakoprzedmiotbadań,KH120,2013,4,
s.840–841.
18Ibid.,s.838.
19J.Kłoczowski,MłodszaEuropa,s.13.
