Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ByłeśkiedyśwHolocaustMemorialMuseumwWaszyngtonie?
Niebyłeminiebędę.MamteżbardzodużoksiążekoZagładzie,
całąpółkę.Myślę,żetyjesteśtym,któryczytaksiążkizmojejpółki.
Tyichnieczytasz?
Zaglądamdonich.Wjednejnawetprzeczytałemwstęp.
Oczymbyłtenwstęp?
JedenfacetpojechałdoPolskiszukaćśladówprzeszłościswojej
rodziny.Późniejwróciłiopowiadałotymswoimrodzicom
idziadkom.Iczytającto,pomyślałem,żemyniemieliśmyżadnej
rodzinypozanaszączwórką!Zamknąłemksiążkęiodłożyłem
napółkę.Tymiałeśdziadków?
Miałemtrojedziadkówijednegoprzyszywanego.
Czylinigdymnieniezrozumiesz.
Atymniezrozumiesz,żebyłemjedynymżydowskimdzieckiem
wszkole?Albożeniemieliśmyanijednegożydowskiegosąsiada
wokolicy?
Przepraszam.
Niemacoprzepraszać,każdemuznasczegośbrakowało.Miałeś
żydowskichkolegówwszkoleiżydowskichsąsiadów?
Oczywiście.Niemiałemżadnychinnych.Chodziłemdoszkoły
żydowskiejzjęzykiemjidysz,niezhebrajskim.Latemjeździłem
nakolonieztymisamymiludźmi.
Zmojejperspektywyzarównojidysz,jakihebrajskiznaczy
żydowski.Opowieszmiotymświecie?
Dzisiajjużgoniema,bojidyszzniknął.Wszystkojesthebrajskie,
alewtedybyłaogromnagrupaludzi,którawyrosławtejkulturze
idalejtakżyła.Szkoły,synagogi,kina,księgarnie,rozmowy
naulicach–wszystkobyłowjidysz.Pamiętamnawetobchody
rocznicypowstaniawgetciewarszawskim,któreodbywałysię
wjidysz.Całyprogram,tutajnaManhattanie,byłwtymjęzyku.
Tozaczęłoznikaćwdrugiejpołowielatsiedemdziesiątych.Przykro
mi,żewyrastałeśbeztegowszystkiego.
Mogępowiedzieć,żemiałemwswoimżyciukrótkiepizodjidysz,
kiedyrazemzrodzicamiibratemmieszkałemwParyżu,
napoczątkulatosiemdziesiątych.Zarazpoprzyjeździeposzedłem
dofrancuskiejszkoły.Mójfrancuskibyłjeszczewtedybardzo
kiepski.Zamiastchodzićdoszkoły,codzienniejeździłem
dodzielnicyMarais,którawtedyjeszczebyładzielnicąŻydów
aszkenazyjskich.Tampoznałemstarszegopana,właścicielamałego
sklepiku.OnijegożonaprzyjechalipowojniezPolski.Niemieli
