Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.Pojęciepodmiotuprawamiędzynarodowego
37
prawanazywasięzregułyosobę(zycznąlubprawną),któramożeposiadać
prawaiobowiązkiwynikającezokreślonegosystemuprawnego,awięcmatzw.
zdolnośćprawną.Analogicznądefinicjęmożemyprzyjąćdlaokreśleniapodmio-
tuprawamiędzynarodowego”103.Jesttonajszerszazdefinicji,obejmującasobą
m.in.wszczególnychprzypadkachosobyzyczneiosobyprawneprawawe-
wnętrznego.Autorzycipodkreślaliprzytym,cooczywiste,że:„Tradycyjnymi
igłównymipodmiotamiprawamiędzynarodowegosąpaństwa”104.ZdaniemW.Gó-
ralczykaiS.Sawickiego,niezbędnącechątakiegopodmiotujestposiadanie
przezeńzdolnościprawnej,alejużniezdolnościdodziałania.Jakbowiemwska-
zywałnotabenezwolennikwyłącznejpodmiotowościpaństwiStolicyApostol-
skiejA.Klafkowski:„Zdolnośćprawnajestwarunkiemistnieniazdolnoścido
działania.Podmiotprawamiędzynarodowegomożemiećzdolnośćprawną,anie
miećzdolnościdodziałania,lubmiećjąwstopniuograniczonym”105.
PoglądyW.GóralczykaiS.Sawickiegowtymprzedmiocieaprobujetakże
J.Tyranowski.Podkreślaprzytym,iż:„Niejestcałkiemwykluczonaprawnomię-
dzynarodowapodmiotowośćosóbprawnych”106.ZkoleiJ.N.Trubeckidodawał
wręcz,iżpodmiotemprawajestkażdy,ktojestwstanieposiadaćprawa,nieza-
leżnieodtego,czykorzystaznich,czyteżnie107.NatejpodstawieK.A.Biekia-
sziewsformułowałtezęoprawnomiędzynarodowejpodmiotowościosóbpraw-
nychprawawewnętrznego,wtymmiędzynarodowychorganizacjipozarządowych
ikorporacjiponadnarodowych.Dotegokatalogudodałtakżekościołyizwiązki
wyznaniowe108.
Sąteżautorzy,którzyuważają,żeposiadaniesamejzdolnościprawnejniewy-
starczadouznaniazapodmiotprawamiędzynarodowegoistwierdzają,żepowi-
niensięonteżcharakteryzowaćjakimśzakresemzdolnościdodziałania.Przykła-
dowo,IanBrownliezapodmiotprawamiędzynarodowegouważałkażdąosobę,
którejprawotoprzyznajeprawaiobowiązkiorazmającązdolnośćdozabezpie-
czeniaswychprawpoprzezwnoszenieskarg109.
J.Czajauważanatomiast,iż„podmiotemprawamiędzynarodowegoobok
państwamożebyćkażdaosobamającazdolnośćprawnąwzakresieprawamię-
dzynarodowego,powstaławwynikupozytywnegodziałaniapaństw,lubktórej
zdolnośćdoposiadaniaprawiobowiązkówmiędzynarodowychzostałanadana(lub
potwierdzona)wwynikuuznaniapaństwa”110.Jakjużwskazano,natokryterium
103Ibidem.
104Ibidem.
105A.Klafkowski,Prawomiędzynarodowe…,s.137.
106J.Tyranowski,Prawoeuropejskie.ZagadnieniainstytucjonalnezuwzględnieniemTraktatu
Amsteradamskiego,Poznań1999,s.189–192.
107J.N.Trubecki,Enciklopedijaprawa,SanktPetersburg1998,s.134.
108K.A.Biekiasziew,Subjektymieżdunarodnogoprawa.Prawoprijimstwo,[w:]K.A.Biekiasziew
(red.),Mieżdunarodnojepublicznojeprawo.Ucziebnik,Moskwa2005,s.143.
109I.Brownlie,PrinciplesofPublicInternationalLaw,Oxford1990,s.58.
110J.Czaja,op.cit.,s.32–33.