Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
1.Miejsceosóbprawnychprawawewnętrznego...
„Niedziwi[...]praktykasynonimicznegotraktowaniaosobowościipodmio-
towości[...].Pojęcieosobowościprawnejczęściejwystępujewdyscyplinach
typowokrajowych.Jestteżczęściejdomenąjęzykaprawnego.Aktyprawaczę-
ściejposługująsiępojęciemosobowośćprawna,aniżelipodmiotowość.Część
teoretykówprawamiędzynarodowegoodróżniaobapojęciapodmiotowość
odnoszącdostosunkówponadpaństwowych,aosobowośćdowewnętrznych(we-
wnątrzpaństwowych).Wedletegorozumowanianaprzykładorganizacjemię-
dzynarodoweposiadajązarównopodmiotowośćprawnąwsferzestosunków
międzynarodowych,jakiosobowośćprawnąwstosunkachwewnętrznych
państwczłonkowskich(funkcjonalnie).Wydajesię,żerozróżnienietoma
wartośćgłówniejęzykową,awobecpowszechnegoniemalutożsamianiatraci
naznaczeniu”156.
Synonimicznośćtychpojęćbyładostrzeganatakżeowielewcześniej.Przy-
kładowo,J.Makowskiprzytaczającw1948r.„definicjetradycyjne”podmiotu
prawamiędzynarodowegoutożsamiapodmiotprawazosobąprawną.Pisze
wręcz,że„prawno–logicznewyrażeniemyślizawartejwdefinicjitradycyjnej,że
byćpodmiotem,czyliosobądanegoporządkuprawnego[podkr.K.K.]oznacza
możnośćnabywaniaważnieprawizaciąganiazobowiązań157.
JestonawidocznatakżewopiniidoradczejMTSwsprawieodszkodowania
zastratyponiesionewsłużbieNZz1949r.MTSstwierdziłwniej,żeONZjest
„osobąmiędzynarodowąpodmiotemprawamiędzynarodowego,zdolnymdopo-
siadaniamiędzynarodowychprawiobowiązków,iposiadazdolnośćochrony
swoichprawpoprzezwystępowaniezroszczeniamimiędzynarodowymi”.MTS
dodawałtakże,iż:„Nieoznaczato,żejestonapaństwem,[...]lubżejejosobo-
wośćprawnaiobowiązkisątakiesamejakpaństwa”158.
Coistotne,MTSwswoichkolejnychopiniachdoradczychodstąpiłodpo-
dwójnejterminologii.Wopiniidoradczejz1975r.wsprawieSaharyZachod-
niejorazwopiniidoradczejz1996r.wsprawielegalnościużyciaprzezpaństwo
bronijądrowejwkonfliktachzbrojnych159,wktórychMTSodnosisiędostatusu
organizacjimiędzynarodowych(ONZiWHO),określajemianempodmiotów
prawamiędzynarodowego.Nieużywajużpojęcia„osoba”.Jaksłuszniewska-
zujeBarbaraMielnik:„Podziałyna«osobę»czy«podmiot»wprawiemiędzy-
narodowymnigdyniebyłytraktowanewsposóbabsolutny,dlategoteżwdoktrynie
odchodzisięodtakiegozróżnicowania.[...]Współcześnieniemalpowszechnie
156M.Perkowski,Kształtowanie…,s.459.
157J.Makowski,Podręcznik…,s.59.
158InternationalCourtofJustice.ReportsofJudgments,AdvisoryOpinionsandOrders,1949,
s.179.
159LegalityofUsebyaStateofNuclearWeaponsInArmedConflict.AdvisoryOpinion.8thJuly
1996,InternationalCourtofJustice.ReportsofJudgments,AdvisoryOpinionsandOrders,1996,
s.89–90.