Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Materiałiprzyborypisarskie
51
egipskichmieszcząsięwBiblioteceNarodowejwWiedniu(fundacjaabpa
Rainera),wMuzeachpaństwowychwBerlinie,wBritishMuseum
wLondynie,egipskimMuzeumstarożytnościwKairzeiin.Miałnie-
wielkizbiorekpapirusówUniwersytetwarszawski,mająteżpiękneokazy
niektórenaszemuzea,np.CzartoryskichwKrakowie.
4.Pergamin
Spośródwszelkichrodzajówmateriałupisemnegodonajwiększego
znaczeniainajszerszegorozpowszechnieniawśredniowieczu,zwłaszcza
wewcześniejszejjegodobie,doszedłpergamin,tj.wstosownysposób
przysposobionaskórazwierzęca.Zwykła,niespreparowananaperga-
minskórazwierzęcabyłajeszczeprzedpapirusemznanawEgipciejako
materiałdopisania.WyobrażonejużwIVtysiącleciunapomnikachegip-
skichrolebyłyniewątpliwiesporządzoneznieobrobionejskóry,jakkol-
wieknajstarszaznanarolaskórzana,zawierającafragmentksięgizmar-
łych,aprzechowanawMuzeumkairskim,pochodzizIItysiąclecia,jest
więco1000latmłodszaodnajstarszychrólpapirusowych,cotłumaczy
sięwiększąnietrwałościąskórywporównaniuzpapirusem,większą
wrażliwościąjejnazmianyklimatyczneipodatnościąnaniszczącedzia-
łanierobactwa.
Pergaminjesttakżeskórą,alecienką,delikatnąiwodpowiednispo-
sóbspreparowaną.Nazwanpergamin”(membranapargamenea)jakkol-
wiekpojawiasięwliteraturzedosyćpóźno(pocz.IVw.poChr.),ma
niewątpliwiepewienzwiązekzmiastemPergamonwMałejAzji,słyn-
nymswąbogatąbiblioteką,centrumżyciaumysłowegoikulturalnego
przedniejAzjiwepocehellenistycznej,mimożeuważasiędziśzabajkę
wiadomośćpodanąprzezPliniuszawHistoriinaturalnej(zpowołaniem
sięnaVarronazIIw.przedChr.),jakobywynalazcąnmembrany”był
królEumenesII(197–159prz.Chr.)wskutekzakazudowozutamżepa-
pirusuzEgiptu,wydanegorzekomoprzezkrólaPtolomeusza,zazdro-
snegoosławębibliotekipergameńskiej.Wnowszychczasachodkryto
wDuraEuroposnadEufratemdokumentypergaminowe,pochodzące
zpierwszychlatpanowaniaEumenesa(196/195),takiżprzyjąćtrzeba,
żebyłonwyrabianyjeszczeprzedEumenesem.Wobectego,żejużHero-
dotpoświadczadawnyużytekskórzwierzęcychdocelówpisarskich
uGrekówjońskichiinnychludówazjatyckich,związekzPergamon
iEumenesemmożnabywyjaśnićtak,żewtymmieściezajegoczasów
udoskonalonosposóbwyrobupergaminuirozwiniętotegożprodukcję,
byćmożeteż,żebyłoonogłównymogniskiemhandlutymmateriałem.
Dziwnajednakrzecz,żenieznamyżadnegopergaminupochodzeniaper-
gameńskiego,atakżeaniwHerkulanumaniwEgipcienieznaleziono
dotądkawałkapergaminu,jakkolwiekwliterackichpomnikachrzym-
skichjużwczasachprzedchrystusowychniejednokrotniesąonim
wzmianki.WprawdzieznalezionowperskimKurdystaniekilkasztuk
tegomateriału,zapisanegowczasachprzedchrystusowych,alejeston
