Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pozageografiąihistorią.Palimpsest:miejsceiprzestrzeń
9
ChwinaBiałekafelki,porcelana,nikiel7czypowieśćMichelaHouellebecqa
Mapaiterytorium8.
flLubięmapy,bokłamią”–piszeSzymborskawprzywołanymjużwier-
szu,tłumaczącjednocześnie,naczympolegatokłamstwo:
Nawschodzieizachodzie,
nadipodrównikiem–
ciszajakmakiemzasiał,
awkażdymczarnymziarnku
żyjąsobieludzie.
Grobymasoweinagłeruiny
tonienatymobrazku9.
flGrobymasoweinagłeruiny”należąprzedewszystkimdoporządku
historycznego,anieterytorialnego,choćsięweńwkomponowują.flCisza”
mapywporównaniuzezgiełkiemhistorii(nawetniemymkrzykiem
grobów)jestwstrząsająca.AlewutworzeSzymborskiejprzykuwauwagę
takżekwestiaperspektywy–masowymgrobomprzeciwstawienisąży-
jącyflsobie”(tenpodkreślającyodrębnośćzaimekniejestniepotrzebnym
naddatkiem,alewyznaczaperspektywę)flwkażdymczarnymziarnku”
ludzie,doświadczającyświata,któryichotacza,tworzącymiejsca,czyliwe
własnysposóbporządkującyzamieszkiwanąprzestrzeń.Nauczyliśmysię
korzystaćzmap,więcniezastanawianaspatrzenieflzgóry”.Spojrzenie
namapęjestspojrzeniemflznieba”
,aprzecieżnaświatsporadycznie(choć
obecnie–dziękisamolotomiwieżowcom–corazczęściej)patrzymywten
sposób.Znaczniebardziejnaturalnejestspojrzeniefldookoła”.Niewymaga
onodystansukoniecznegoprzyspoglądaniuwdół,aleidostarczazupełnie
innychwidoków.
WwierszuSzymborskiejwywiedzionazsensorycznegoodczucia
ciszymetaforaziarnkamakuprzypominaobrazzwcześniejszejosiedem
dekadMiłoszowejPrzypowieściomaku.Przecieżitammakoweziarenka
wyznaczałyodrębneświaty–byćmożenietylkoflmakowympsom”
,ale
iflmakowymludziom”
,fl[ż]ejestświatwiększynieprzyszłodogłowy”.
Geografiaihistoriaprzekonująnas,żenapewnojestwiększyistar-
szy,wiemyotym(tn.przyjmujemydowiadomości),choćniezawsze
rozumiemy,ponieważniejesttozgodneznaszymdoświadczeniem.
7Zob.A.STASIUK:Mapa.W:IDEM:Fado.Wołowiec2006;S.CHWIN:Białekafelki,porcela‑
na,nikiel.W:IDEM:Krótkahistoriapewnegożartu.Gdańsk1990.Motywmapywtychutwo-
rachomawiaElżbietaKONOŃCZUK:Mapawinterdyscyplinarnymdialogugeografi,historii
iliteratury.flTekstyDrugie”2011,z.5,s.255–264.
8M.HOUELLEBECq:Mapaiterytorium.Przeł.B.GEPPERT.Warszawa2011.
9W.SZYMBORSKA:Mapa…
