Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dyscyplinarnym,nietylkowoptyceklasycznejhistorii,alerównież
zperspektywyrecepcjiidziedzictwakulturowego.Obrazdopełni
równieżspojrzenieokiemetnologa,filozofaihistorykasztuki.
Spróbujmynajpierwsprecyzowaćkwestiepojęciowe.Kultura
pamięci(niem.Erinnerungskultur)rozumianajestjakocałokształt
sposobówobchodzeniasięzprzeszłościąihistoriąprzezgrupyijed-
nostki.Obejmujewszelkieformyreprezentacjiprzeszłościipamięci,
wtymprezentacjiwydarzeńzprzeszłościwpamięcizbiorowej,upa-
miętnianieich,wkomponowywaniewprzestrzeńpublicznąiteksty
kultury.Kulturępamięcicechujątakiezjawiskajaksubiektywizm,
brakdystansuorazpostrzeganieprzeszłościzewspółczesnejper-
spektywy.Możetoniezbytoptymistycznakonstatacja,alenaukowo
obiektywnystosunekdohistoriimatutajznaczeniedrugorzędne.
Termintenjestbardzopopularnywniemieckimdyskursienauko-
wym.Angielskiegopojęciamemorycultureużywasięsporadycznie
iprzeważniewznaczeniuprzenośnymlubjakotłumaczenienie-
mieckiegoterminu.Wpolskimdyskursienaukowymokreślenie„kul-
turapamięci”pojawiasięod2010roku.Dopopularyzacjiterminu
napewnoteżprzyczyniłsięinterdyscyplinarnyleksykonterminów
szerokorozumianejkulturypamięci–ModiMemorandi,wydany
w2014roku1.
Pierwszyzbliżonympojęciemposłużyłsięsocjologfrancuski
MauriceHalbwachs.Szczególniebliskabyłamuideaumiejscawia-
jącazjawiskowszerszymkontekście.Wedługniegopamięćjest
zjawiskiemspołecznyminiemożnamówićopamięciindywidual-
nej,wykluczającjązkontekstuzbiorowego.„Towłaśniewspołe-
czeństwieczłowieknormalnienabywawspomnienia,rozpoznaje
jeilokalizuje”2.
Samtermin„kulturapamięci”bywakrytykowanyzaniejedno-
znacznośćizbytniąpojemność,comożedawaćpoledomanipulacji.
Jednakdziękitemuznajdujeonszerokiezastosowanie,gdyżdajesię
1
Modimemorandi.Leksykonkulturypamięci,red.R.Traba,M.Saryusz-Wolska,
Warszawa2014.
2M.Halbwachs,Społeczneramypamięci,tłum.M.Król,Warszawa1979,s.4.
8
