Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
GrażynaHalkiewicz-Sojak
[…]
CzytuwygrzebieszdziełaGiedyminów?
CzygłosZygmuntówjakechodaleki?
SątojakSfinksyteubiegłewieki,
Mówiązagadkądziściemnądlasynów4.
Zacytowanewersy,otwierającepoematJanBielecki,zaskakująwyrażonym
wnichgestemrezygnacji.otoopowieśćjeszczesięnierozpoczęła,anarratorjuż
skarżysięnaniemożnośćdotarciadojejźródeł,zamkniętychwstarychksięgach.
Poetyckaleksykapodkreślamartwotęinieprzejrzystośćmiejscainspirującego
dotakiejrefleksji(numarłyjęzyk”,nnieżywekształty”,nciemneksięgarnie”).Nie
jestteżnaraziejasnaanilokalizacjatejprzestrzeni,anijejfunkcja;możetobyć
opuszczonabiblioteka,archiwum,klasztorneskryptorium.Narratorprzeczuwa,
żekryjąsiętutajtajemnicenubiegłychwieków”,aleniesąonedostępnedlajego
pamięciiwyobraźni.
Pamięćwdalekichwiekachobłąkana
Niechspocznie…
oknoklasztoruotworzę…
o!jakspokojneotchłaniebłękitu,
Tamzdalapłyniezłotekłosówmorze,
Atuklasztoruszumiąciemnelipy;
Myślrozweseladalekiszmerlasów.
Gdypogrzebałempamięćdawnychczasów
Jestemwesoły,jakbiesiadnikstypy5.
Wobliczupoznawczejporażkipocieszenieprzynosinatura–jasnaiwitalna,
wprzeciwieństwiedociemnejprzestrzenipełnejznakówśmierci,którąskrywają
staremury.Wybórnaturywkontrzedokulturyniejestjednakwyboremostatecz-
nym.Autoironicznyoksymoron(nwesołybiesiadnikstypy”)zostatniegozacy-
towanegowersusugeruje,żekapitulacjajednostkowejpamięciwobecarchiwum
kulturyjestpozorna,aprzypuszczenietopotwierdzaopowieśćopartanadawnej
kronice6,rozwijanawdalszychczęściachpoematu.Zanimnarratorwprowadzi
czytelnikawjejfabułę,zarysujedokładniejsytuacjęlirycznąizlokalizujemiej-
sce,zktórymwiązałasięinicjalnarefleksja.
4
J.Słowacki,JanBielecki.Powieśćnarodowapolskaopartanapodaniuhistorycznym,ten-
że,Poematy,t.1,oprac.J.Brzozowski,Z.Przychodniak,Poznań2009,s.65.Jeżeliniezaznaczo-
noinaczej,cytatyzpoematówSłowackiegobędąprzytaczanezatąedycją(dalejwskrócie:Po-
ematy).
5
Tamże.
6
NajprawdopodobniejhistoriętytułowegobohaterazaczerpnąłSłowackizKronikipolskiej
MarcinaBielskiego,chociażniebyłotojedynekronikarskieźródło,wktórymmógłznaleźćszkie-
letfabularnyswojejpowieścipoetyckiej(zob.Objaśnienia,w:J.Słowacki,Poematy,s.697).
