Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
onmiejscachpamięci”wpoezjiJuliuszaSłowackiego
31
wwymiarzehistoriipolitycznej,leczwprzestrzeniproroczejwizjimetahistorycz-
nej.Przyczymtrudnotutajdokładnieoddzielićmotywybiblijneodpoetyckich,
przeszłośćodprzyszłości.Czasspełnieniaprofecjizacierategranice.Przestajebyć
takżeważnebiograficznedoświadczeniepoety.DziecizGodzinymyśliszukały
nzakrytegoświata”,Uspokojenietenświatodsłania.Kurtynapoznaniauchyliłasię
iwkonsekwencji–pamięćprzeszłościotworzyładrogędorozumieniaprzyszło-
ści,amożenawetzarysowałahoryzontwiecznegoteraz.oilewmłodzieńczym
poemacie,wliściededykacyjnympoprzedzającymBalladynę,wdramatycznych
fragmentachZłotejCzaszkipoetaudzielagłosumiejscompamięci,bystałysię
symbolemigłosemminionychwiekóworazjegowłasnympomnikiem,otyle
wUspokojeniudarożywieniaprzestrzenipłyniezzewnątrz,zobszarutranscen-
dencji,iprowadzidoprzemianymiejscapamięciwsakralnąprzestrzeńspełnio-
nychproroctw.Ubocznymrezultatemtegoprocesujestwzniosłośćipoetyckie
piękno,wzmacnianeefektamiliterackiejsynestezji:
Jeszczesiętaharmonianiezakończysenna,
Ajużkolumnazplacujakstrunakamienna,
Tymsamymwichremtarta,zrozwahanymczołem
Prymweźmieprzedchoralniejęczącymkościołem,
Iodtądtedwagłosyjużbezodpoczynku
BędąmiastuzwiastowaćludidącyzRynku25.
MarekSzulakiewiczwswoichrozważaniachoczasieuznał,żenwielkapoezja
jestzawszenadegzystencjalna,nadkulturowainadczasowa”26;Uspokojeniejest
znakomitymargumentemnarzecztejtezy.SłowopoetyckiewwierszuSłowac-
kiegoprzekroczyłoigranicejednostkowegoprzeżyciabiograficznego,iarchiwum
kultury,iczasupodzielonegonasegmentyprzeszłości,teraźniejszościiprzyszło-
ści.Dotarłonagranicewyobraźni.
Wliściedomatkizlutego1845rokupoetarozważał,którejegoutworymogą
przemówićdoczytelnikaprzyszłości:
zajrzałwGodzinęmyślialbowLambra–irzuciłzewzgardątemelancholiczne
skargidzieckaniedorosłego.otożdlategochłopkajestSally,Ks.Marek,KsiążęNie-
złomny–tenKsiążę,którykościwewnętrznepołamał–gdziesąpiorunypoezji–
azktórymtyniemaszżadnegozwiązku,bonienanerwy,alenasameczyste
uczucieuderza,niemelancholiją,aleboleśćobudzą–nierozhartowywaczytel-
nika,alegoczynisilnymipodobnymspokojnemuaniołowi…27.
Wtejkorespondencyjnejuwadzewybrzmiewaegzystencjalnyprogramapoka-
liptycznegonuspokojenia”przeciwstawionegomelancholiiwczesnychpoematów.
25Tamże,s.291.
26M.Szulakiewicz,dz.cyt.,s.337.
27Zob.Objaśnieniawydawców.WstępdoIIItomu„Poezyj”,w:J.Słowacki,Poematy,s.715.
