Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
orozproszeniupamięci.WedługAleidyAssmanntowłaśnie
okołoroku1800pamięćkulturowastajesięprzedmiotem
refleksjinaukowej:wiążesiętozarównozpytaniemomedial-
nośćpamięci,jakiznowoczesnymdoświadczeniemprze-
mianyhistorycznej.Filozofów,takichjakGiambattistaVico
czyJohannHerder,fascynujeróżnicamiędzyspołeczeństwami
oralnymiapiśmiennymi;wśladzafilozofamiidąuczeni:nim
szybciejprzyrastałyzbiorybibliotek,aakademieiuniwersy-
tetyprodukowałynowąwiedzę,tymwyraźniejkształtowałsię
ideałżywejkulturypamięci”4.Topęknieciemedialnewyraź-
niewidaćwdziałalnościPrzyjaciółNauk.WkręguTowarzy-
stwabowiemopróczbadaczygabinetowych,twórcówleksy-
konówipomocymnemotechnicznychdziałająpodróżnicy
poprzeszłościzainteresowanikulturąludową,tacyjakJan
PotockiczyZorianDołęgaChodakowski.Drugaważnakwe-
stiawskazanaprzezAleidęAssmanntonarodzinydziewiętna-
stowiecznegohistoryzmu:wrazzdoświadczeniamizniszczeń
rewolucjifrancuskiejiwojennapoleońskichwpostrzega-
niuczasunastępujeostatecznyrozdziałmiędzyprzeszłością
ateraźniejszością.Ijednocześniepowstająinstytucjepamięci
magazynującej,służącezachowywaniuiocalaniukrajowych
starożytności:publicznearchiwa,bibliotekiimuzea.Historyzm
narodzonyzduchazniszczeniacechujesięzainteresowaniem
przeszłościądlaniejsamej.Tenaspektwyraźniedochodzido
głosuwprzypadkupuławskiegomuzeumIzabeliCzartoryskiej.
InspirującadlamoichbadańokazujesięrównieżpracaPaula
ConnertonaJakspołeczeństwapamiętają5.Najważniejszepytania
zadawaneprzezautoradotyczątego,wjakisposóbjestprzeka-
zywanaipodtrzymywanamiędzypokoleniowapamięćgrup.Idąc
tymtropem,koncentrujęsięnietylkonaprzekazywanychtreściach
pamięcikulturowej,lecztakżenajejformach,którewarunkują
ikształtująowetreści.Connertonzwracaszczególnąuwagęna
4A.Assmann,Międzyhistorią...,s.133.
5P.Connerton,Jakspołeczeństwapamiętają,tłum.M.Napiórkowski,
Warszawa2012.
14
