Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WaldemarCzachur
11
zbiorowa-przyjąćmożemywstępnie-toobrazyprzeszłościakty-
wowanewprocesiekomunikacjispołecznejwceluzaspokojeniakul-
turowychipolitycznychpotrzebteraźniejszości.Pamięćzbiorowanie
możebyćpostrzeganawoderwaniuodprocesówwypieraniapamięci
izapominania.Wtymkontekścieistotnajestzatemrefleksjanietyle
nadsamymjejpojęciem,ilenadrelacjąpamięciindywidualnejizbio-
rowej,atakżehistoriiczyprzeszłości,nadrelacjąpamięcizbiorowej
ikultury,wtymkulturypamięciipolitykihistorycznejwwarunkach
silnegooddziaływaniaśrodkówmasowegoprzekazu(mediów).
Wmyśleniuorelacjimiędzyhistoriąipamięciąkluczowyjest
język,ponieważustneprzekazy,opowiadaniaimity,apóźniej
powstaniepismaidrukuumożliwiłyutrwalanieopowieścioprze-
szłości.Trzebajednakpodkreślić,żehistoriaipamięćzbiorowanie
sątożsamymikategoriamiwrefleksjinadprzeszłością.Zwracałnato
uwagęm.in.francuskihistorykPierreNora.JacekNowak,antropo-
logisocjolog,akcentujekoniecznośćświadomegorozdzieleniahisto-
riiodpamięcizbiorowej,podkreślając,że:
oilehistorianastawionajestnadostarczaniewiedzyoprzeszłości
zdobytejwedługkanonunaukowegowarsztatu,otylepamięćoprze-
szłościjestpolemwyrażaniagrupowejekspresjinaszychinteresów.
Interesujemysiępamięcią,bywykorzystaćjądolegitymizacjiistnieją-
cegoporządku,apoprzeztodokonstruowaniatożsamościzbiorowej,
wprzeciwieństwiedohistorii,którąinteresujemysiędlaniejsamej.
Historiaumieszczazdarzeniazprzeszłościwsekwencjilinearnej,pod-
czasgdypamięćzbiorowaoperujeczasemmitycznym,czyniącprze-
szłośćwiecznieobecnąwnaszychdoświadczeniach6.
Jednoznacznerozdzieleniehistoriiihistoriografiiodpamięci
zbiorowejniejestmożliwe7,cowięcej,trudnoteżzgodzićsięzauto-
rempowyższegocytatu,żewpamięcizbiorowejartykułująsięnasze
interesy,ahistoriadostarczawiedzyoprzeszłości,wykorzystując
metody,któremająbyćobiektywne.Niejesttajemnicą,żezarówno
6Tamże,s.15.
7BarbaraSzackasłuszniewskazujewtymkontekścienaistnienieszarejstre-
fyzjawiskłączącychpamięćihistorię,zob.BarbaraSzacka,Czasprzeszły,pamięć,
mit,Warszawa2006.
