Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Historyczneimetodologiczno-teoretyczneuwarunkowaniaprocesu
23
publiczne.Konstytucjakwietniowaz1935rokuumacniałarządyautorytarne.Po
śmierciPiłsudskiegonastąpiładekompozycjaobozuwładzy.Jednocześniepogar-
szałasięsytuacjazewnętrznapaństwa.W1939rokunaPolskęnapadłyIIIRzesza
iZSRR.
Okresmiędzywojenny,pomimotego,żewiązałsięzodzyskaniemprzezoma-
wianepaństwaniepodległości,przyniósłwieletrudności.Pojawiłysięonezarów-
nowpolitycezewnętrznej,jakiwewnętrznej.Bliskośćgeograficznegopołożenia,
atakżepewnepodobieństwomiędzynarodowegopołożeniapolitycznegonie
przyczyniłysiędouznania,żewspółpracabędzielepszaniżkonfrontacja.Cze-
chosłowacjapozostawaławchłodnychrelacjachzPolskąiWęgrami,jednocze-
śniepogarszałysięnajejterenierelacjezespołecznościąsłowackąiniemiecką.
PrzyjęciedemokratycznegoreżimuwiązałosięzwiarąT.GarrigueMasaryka,że
FrancjaiWielkaBrytaniapoprąCzechosłowacjęwraziezagrożeniajejsuweren-
ności.Okazałosiętonieprawdą.Polskaoscylowałamiędzydwomaodbudowują-
cymisiępoIwojnieświatowejpotęgami,poczymstałasięichofiarąw1939
roku.Węgryzeswojąrewizjonistycznąpolitykąbyłyatakowaneprzezsąsiadów:
Czechosłowację,Jugosławię,Rumunię.Ostateczniewybranodrogęzbliżenia
zpaństwamifaszystowskimi:Włochami,apotemIIIRzeszą.
IIwojnaświatowaprzyniosłacałkowitązmianęgeopolitycznąwEuropie.Po
jejzakończeniupojawiłysiędwaprzeciwne,bardzosilnebiegunyrywalizacji:
państwaEuropyZachodniejwspieraneprzezStanyZjednoczoneorazZwiązek
RadzieckiotoczonypaństwamiEuropyŚrodkowejiWschodniej.Polska,Czecho-
słowacjaiWęgryznalazłysięwradzieckiejstrefiewpływów.Porozumienie
aliantówdotyczącepodziałuEuropynieoznaczałojeszczefaktycznegomontażu
podporządkowanychośrodkówwładzwposzczególnychpaństwach.Wprzypadku
EuropyŚrodkowejsytuacjabyłaotyleskomplikowana,żerodzimeruchykomu-
nistycznebyływówczassłabe,zwyjątkiemCzechosłowacji.Dlategoteżwedług
JózefaStalinakoniecznebyłowzmocnieniepozycjipartiikomunistycznych.Od-
bywałosiętowpodobnysposób-iwPolsce,inaWęgrzech,atakżewCzecho-
słowacji,dogronadziałającychnatereniepaństwkomunistówdołączanoaktywi-
stów,którzyokresIIwojnyświatowejspędziliwZSRR.Następnieprzejmowali
oniwładzęipodporządkowywalisobierodzimestrukturypartiikomunistycznych.
WtensposóbJózefStalinmógłliczyćnabezwzględnąlojalnośćpartiikomuni-
stycznychwpodporządkowywanychpaństwach.WPolscesławnabyłarywaliza-
cjapomiędzyWładysławemGomułkąiBolesławemBierutempopieranymprzez
J.Stalina.NaWęgrzechJdnosKdddriLdszlóRajkmusieliuznaćwyższośćprzy-
byłychzMoskwyMihdlyaFarkasa,MàtyàsaRdkosiegoiErnőGerő.Wmiędzy-
wojennejCzechosłowacji,wktórejpartiakomunistycznamogładziałaćlegalnie,
wprzeciwieństwiedoIIRPiWęgier,naczołoruchukomunistycznegowysunął
sięKlementGottwald,przebywającyod1939do1945rokuwZSRR.
Kolejnymkrokiemwprzejmowaniupełniwładzyprzezkomunistówbyłona-
wiązaniewspółpracyzpartiami,któredokonałyswojejrestytucjipowojnie.