Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Spóromodelicharakterpolskiegoparlamentuwlatach1939–1956
nych,sprawnych,aledemokratycznychwswejgenezieipoddanychkontrolipar-
lamentu.
Pracenadkoncepcjąprzyszłegoustrojupaństwamiałybyćjednymzzadań
powołanejwgrudniu1939r.RadyNarodowejRzeczypospolitejPolskiej.Art.4
dekretuprezydentaz9grudnia1939r.opowołaniuRadyNarodowejstwier-
dzał,iżHRadaNarodowamoże,zarównonawniosekRządujakzwłasnejinicja-
tywy,opracowywaćzagadnieniaprzyszłegoustrojupaństwa,zwłaszczaordynacji
wyborczejdoIzbUstawodawczych”7.NatozadanieRadyNarodowejwskazywał
takżeprezydentRaczkiewicz23stycznia1940rokuwprzemówieniuinauguru-
jącympracepierwszejRadyNarodowej8.Pracenadopracowaniemzasadnowej
konstytucjipodjętezostaływRadziedopieropodkoniec1941roku.Przygoto-
waneprzezKomisjęSprawUstawodawczychdziałającąpodprzewodnictwem
StanisławaGrabskiegoHZasadyprzyszłegoustrojupaństwowego”,zmierzające
doograniczeniaroliparlamentuizapewnieniaprezydentowidecydującego
wpływunapolitykępaństwa,uznanezostałyzaniedoprzyjęciaprzezlewicową
częśćRady.Zastopowałotonaczasdłuższypracenadwizjąprzyszłegoustroju.
Niezostaławłaściwierozpatrzonakontrpropozycjalewicywpostaciprojektu
zbliżonegodokrajowegoProgramuPolskiLudowejPPS-WRN.Wtensposóbdo
końcawojnynieprzygotowanopełnejkoncepcjiprzyszłejkonstytucji.Naskutek
rozbieżnościwłonieRadyzwielkimtrudempostępowałypracenadszczegó-
łowymizagadnieniamiustrojowymi,któredopieropodkoniecwojnypoczęły
przybieraćpełniejszykształt9.Zmianasytuacjimiędzynarodowejnadałaimjuż
jednakżezupełnieinnyniżzakładanypierwotniewymiar.
Wreszciewartowskazaćnaostatniąwielkąinicjatywęrząduwprzedmiocie
przyszłegoustrojupolitycznego,tj.jegomemorandumwsprawiewznowienia
stosunkówpolsko-radzieckichz29sierpnia1944r.10Obokzagadnieńmiędzy-
narodowychorazdotyczącychstrukturypolitycznejrządutymczasowego,memo-
randumodnosiłosiętakżegeneralniedozałożeńprzyszłegoustroju.Zapowia-
dałoprzeprowadzenie,skorotylkozaprowadzonezostanęnormalnewarunki
wkraju,wyborówdoSejmuKonstytucyjnego.Miałytobyćprzytymwybory
powszechne,równe,bezpośrednie,tajneiproporcjonalne.Wtensposób
porazpierwszyoficjalnydokumentrząduzapowiadałproporcjonalnośćwybo-
rów.TakwybranySejmKonstytucyjnyHzarazpozebraniusię”uchwalićmiał
nowądemokratycznąkonstytucję,napodstawiektórejmiałzostaćwybranypre-
7TekstdekretuPrezydentaRzeczypospolitejz9grudnia1939r.opowołaniuRady
Narodowej,Dz.U.nr104/1939,poz.1008.
8Zob.Mon.Pol.nr17–23z29stycznia1940r.
9Por.A.Friszke,Okształt…,s.485.
10Tekstmemorandumz29kwietnia1944r.wgSprawapolskawczasiedrugiejwojny
światowejnaareniemiędzynarodowej.Zbiórdokumentów,Warszawa1965,s.576.
