Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Państwoinaródjakofundamentalnekategorie…
21
Państwojestwięcprzedewszystkimtraktowanejakozespółinstytu-
cji.Status„państwowości”nadająmujednakokreślonecechy,któresą
jegonieodłącznyminiezbędnymelementem.Należądonich:„suweren-
nazwierzchnośćnadwszystkimiinnymispołecznymiinstytucjami”oraz
efektywnamonopolizacjazasadnegoużyciasiłynadanymterytorium;
umiejętnośćdefiniowaniaczłonkówspołeczeństwaiobcychwrazzkon-
troląnapływuiodpływuludzizeswegoobszaru;obecnośćsilnychideolo-
gicznychbądźetycznychzałożeńdotyczącychpromocjiwspólnychinte-
resówlubrealizacjiwolipowszechnejczłonkówspołeczeństwa.Ponadto
państwopowinno„cieszyćsięuznaniemliczącychsięgruplubelemen-
tówspołeczeństwa”,umiejętniezarządzaćzasobamibiurokratycznymi
isprawnieściągaćpodatki,regulowaćaktywnośćspołecznązapomocą
odpowiedniegoaparatuprawnegoorazaktywnośćrząduzapomocąkon-
stytucji.Wreszcieostatnimniezbędnymwarunkiemjestuznaniedanego
„państwa”przezinnepaństwa7.
Ztakimzbioremcechwłaściwieciężkodyskutować,gdyżstanowion
swoistąkompilacjęwielupolitycznychkoncepcji,itrudnosięniezgodzić,
żewspółczesnepaństwanarodowespełniająwszystkiewyżejwymienione
kryteria.Należyrównieżuwzględnićfakt,żezhistorycznegopunktuwi-
dzeniaproceskształtowaniapaństwa–jakoniewątpliwiezłożonejformy
rządu–byłdługiipowolny.Jegowspółczesnyliberalno-demokratyczny
kształtwymagałwięcwielutransformacjiiprzemian,równieżrewolu-
cyjnych.Cowięcej,donowoczesnegopostrzeganiapaństwadodajesię
współcześnieokreślonewartości.Ów„instrumentalny”wręczzbiórcech
należałobywięcwzbogacićoujęcienormatywne,któreewidentniewska-
zujenapotrzebęneutralnościświatopoglądowejwspółczesnegopaństwa,
potrzebępluralizmuaksjologicznegoitolerancyjnegoorazsprawiedliwość
społecznąwwydaniuRawlsa.
PawełKaczorowskisłuszniezauważa,żepojęciapaństwamożnauży-
waćwznaczeniusymbolicznymlubkonkretnym8.Pierwszeztychokreś-
leńwskazujenaznaczeniepaństwjakowszelkichtrwałychzwiązkówpo-
litycznychistniejącychnaprzestrzenidziejów.ZdaniemKaczorowskiego
„takierozszerzeniesensupojęciapaństwasprawia(…),żetracionowszel-
6P.Dunleavy,„Państwo”,w:R.E.Goodin,P.Pettit(red.),Przewodnikpowspółczesnejfilozo-
fiipolitycznej,przeł.C.Cieśliński,M.Poręba,KsiążkaiWiedza,Warszawa1998,s.777.
7P.Dunleavy,„Państwo”,op.cit.,s.777–778.
8P.Kaczorowski,„Państwoweuropejskiejtradycjikontynentalnej”,Civitas1997,nr1,s.84.
