Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
Paradoksybyłyrozważaneprzezfilozofówjużwstarożytnościwróżnychwersjach
iwieluczęściachświata:odChinpoEuropę.Służyłydookreślaniawspółistniejących
sprzeczności,atakżedooswajaniatrudówizagadekegzystencji.Wprowadzenie
paradoksudoobieguwnaukachhumanistycznychispołecznych,czynawetścisłych,
stanowiprzejawpewnejbezradnościśrodowisknaukowychwobeczłożonościota-
czającegoświata.Icoważne,tazłożonośćsięnasilawtempiewykładniczym,wślad
zarosnącąpopulacjągatunkuhomosapiensipostępemtechnologicznym.Azatem
niepozostajenicinnegojakpogodzeniesięztymfaktem,oswojenieparadoksu
izaabsorbowaniedobadańnaukowych.
StarożytnametaforaczarnegołabędziaspopularyzowanaprzezTaleba(2014)
oznaczazjawiskaniespodziewaneinietypowe,alewywierającedużywpływnarzeczy-
wistość.Czarnymłabędziemmożebyćklęskażywiołowa(wybuchwulkanu,trzęsienie
ziemi,powódźitp.),wojnalubkrachnagiełdziepapierówwartościowych.Tomoże
byćteżpandemia,jaktawspółczesna:COVID-19.Teoretyczniemogłasięwydarzyć
wChinach,jakwcześniejszepandemie,aleniepowinnawEuropieczyinnychre-
jonachświatazwysokimistandardamihigienyidobrzerozwiniętąsłużbązdrowia.
Ale,jakmówimypotocznie:nparadoksalniezdarzyłosię”
.Czarnyłabędźnadleciał.
Znaczenieczarnychłabędziiparadoksówrośniewmiaręjakświatsięcoraz
bardziejkomplikuje.Podstawowąmiarązłożonościjestliczbaludności:dwieście
lattemuZiemięzamieszkiwałmiliardludzi,anapoczątkuXXwiekubyłyjużdwa
miliardy.Dzisiajjestnasprawieosiemmiliardów.Matoparadoksalnieswojedobre
izłestrony,coobjaśniachińskadualistycznafilozofiayin-yang.Dobre,bojestwięcej
rąkdopracyikreatywnychgłów.Złestronytodewastacjaśrodowiskanaturalnego
zagrażającakatastrofąklimatycznąiunicestwieniemwielugatunkówfaunyiflory.
Kahneman,amerykańskipsychologilaureatNagrodyNoblazekonomiiś,wy-
korzystująckoncepcjeTaleba,stwierdził,żeludziemająskłonnośćdoprzeceniania
swojegozrozumieniarzeczywistości,aniedocenianiaroli,jakąwrozwojuwydarzeń
odgrywazwykłyprzypadek.WedługKahnemana(2012,s.270)naszeprzekonanie,
żeświatjestlogicznyispójny,opierasięnasolidnymfundamencie:nnaszejniemal
śNależypamiętać,żennobliścizekonomii”sąwrzeczywistościlaureataminagrodyBankuSzwecjiim.
AlfredaNoblawdziedzinieekonomii.Nobelustaliłswojenagrodytylkozaosiągnięciawdziedziniefizyki,
chemii,medycyny,literaturyorazzazasługidlakrzewieniapokojumiędzynarodami.
