Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
logicznejregulacjifunkcji(dysregulacji–por.str.30).Zaburzeniaodwracalnesiłami
naturyodpowiadajązasięgowiodpozycji3.dopozycji4.Pozycja4.jestgranicą,poza
którązaburzeńregulacjifunkcjiniemożnajużodwrócićwłasnymisiłamiustroju,
wytwarzasiębowiemwtedybłędnekołoregulacyjneopartenazasadziesprzężenia
zwrotnegododatniego(patrzniżej).Właściwaiefektywnapomoclekarskamoże
jeszcze,przynajmniejwpewnychprzypadkach,poprawićstanchorego–odpowiadato
obszarowimiędzypozycją4.apozycją5.Pozycja5.wyrażagranicęefektywnościdzia-
łanialekarza;jejprzekroczenieprowadzijużnieuchronniedośmierci(pozycja6.).
Wmiaręrozwojumedycyny(tj.wmiaręcorazlepszegowykształcenialekarzaoraz
bardziejpowszechnegodostępudonowoczesnychmożliwościterapeutycznych),po-
zycja5.możeprzesunąćsię,zresztądopewnegotylkostopnia,kupozycji6.
Chorobapowstajezatemiprzebiegajakoprocesdynamiczny,który
możnasprowadzić(por.str.29–33)dodziałaniaczynnikówpatogennych(zaburzają-
cychrównowagęhomeostatyczną)orazprzeciwdziałającychimmechanizmówwy-
równawczych(kompensacyjnych).Chorobapowstajemianowiciewtedy,gdyzaburze-
niaprzeważająnadmechanizmamiwyrównawczymi.Takibiegrzeczymożerozwijać
sięnatrzechdrogach:
1)mechanizmykompensacyjnesłabną,podczasgdynasileniezaburzeńnarasta,
2)słabnąprzedewszystkimmechanizmykompensacyjne,podczasgdynasi-
leniezaburzeńutrzymujesięnapoziomiestałym(nawetniewielkim),
3)mechanizmykompensacyjneutrzymująsięnapoziomiestałym,podczas
gdynasileniezaburzeńnarasta.
Istniejąlicznedefinicjezdrowia,posługującesięzwykle(wodniesieniudo
strukturyifunkcji)przymiotnikami:flprawidłowy”,flwłaściwy”,flniezaburzony”itp.
Niepodajesięjednaknaogółkryteriów,któremożnabyzastosowaćdlakwalifikacji
tychokreśleń.Poszukująctakichprobierzy,zdrowiedefiniowanojakozespółumow-
nieokreślanychwartościliczbowych.Itak,jeżeliwartośćpewnegoparametrumieści
sięwgranicachuznanychzaprawidłowe,touznajesię,iżodpowiadaonastanowi
zdrowia.Ujęcietojestwszakżewzględne.Tabelewartościparametrówustalanych
drogąwielokrotnychpomiarówuosóbtzw.zdrowych(tabelenorm)informują,jaki
przedziałwartościuznawanyjestzaflnormalny”(niekiedyzpodziałemnawartości
flzpewnościąnormalne”,flwątpliwe”iflzpewnościąpatologiczne”).Wykazytakienie
mająjednakbezwzględnegoznaczeniacodoostregorozdzieleniazdrowiaichoroby.
Pomińmytukwestięwiarygodnościwynikówoznaczeń(m.in.badańlaboratoryjnych:
jesttozagadnienieosobne,bynajmniejniemarginesowe)iprzypomnijmy,żeusta-
lanieprawidłowychwartościposzczególnychparametrówopierasięnastatystycznym
pojęciunormalności.Zakreswartościokreślanychjakoflnormalne”obejmujezwykle
95%wynikówstwierdzanychwpopulacjiarbitralnieuważanejzazdrową.Cozatym
idzie,istnieje5%prawdopodobieństwastwierdzeniauprzedstawicielatakiejpopu-
lacjiwynikuodbiegającegoodwartościprzyjętychzaflnormę”.
Wmiaręzwiększanialiczbyokreślanychparametrów,prawdopodobieństwo
wykryciaconajmniejwjednymspośródnichwynikuflnienormalnego”(tj.odbiegają-
cegoodgranicnormyokreślonejwsposóbtuprzedstawiony)rośnietakszybko,iżfakt
tenujętowpostaćaforyzmu:flosobąnormalnąjestten,kogonieprzebadanoodpo-
wiedniodokładnie”(Murphy,1976).
Wróćmydopopulacjiuważanejumowniezazdrową:upodstawodpowiedniej
kwalifikacjileżączynnikiprzynajmniejwczęścisubiektywne.Należyzwrócićponadto
uwagęnazmiennośćtzw.normzwiekiem,płcią,przyzwyczajeniamicodosposobu
życia(np.odżywiania),wpływemewentualnieprzyjmowanychleków.Cowięcej,jeżeli
wrozpatrywanejpopulacjipewnechorobysązjawiskiempospolitym(np.następstwa
niedożywieniadzieciwniektórychkrajachtrzeciegoświata),tonormalnościwsensie
22
