Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Pojęcie,istotaiklasyfikowaniepatologiispołecznych
20Terminemflpatologiespołeczne”określasięteżpewnezjawiskaspo-
łeczneispecyficzneformyzachowania,któremogąprzybraćpostać
zachowańautodestruktywnychidestruktywnych,społecznienieak-
ceptowalnychidezorganizującychfunkcjonowaniejednostek,grup
społecznychiwiększychludzkichzbiorowościzcałymspołeczeń-
stwemwłącznie.Wartodążyćdotego,bywistniejącymwtymza-
kresieflbałaganiedefinicyjnym”znaleźćinspiracjędosformułowania
definicji,któramogłabybyćuznanawcałymśrodowiskunaukowym.
3.Wartoteżjednoznacznieokreślićkryteria,którepozwoliłybyodróż-
nićzjawiskaizachowaniapatologiczneodniepatologicznych.Wyda-
jesię,żetakimikryteriamimogąbyćcechypatologii,pojawiającesię
wopracowaniachwielunaukowcówzajmującychsiępowyższąprob-
lematyką.Dokryteriówtychzaliczyćmożna:naruszalnośćobowią-
zującychpowszechnienormspołecznych;sprzecznośćzpowszech-
nieuznanymsystememwartości;destruktywnośćichspołecznego
oddziaływaniawyrażonąwpostaciszkódspołecznych,jakiezesobą
niosą,wreszciekoniecznośćpodejmowaniazorganizowanychdziałań
wceluprzeciwdziałaniaichskutkom.
4.Terminuflpatologiaspołeczna”niepowinnosięużywaćzamiennie
zterminemfldewiacjaspołeczna”.Dewiacjajestbowiempojęciem
szerszym,obejmującymwszystkiezjawiskaspołeczneodbiegające
odsystemupowszechnieprzyjętychnormniezależnieodichefektu
(pozytywnegobądźnegatywnego).Patologiajestdewiacją,alede-
wiacjąspecyficznegorodzaju,przynoszącąszkodyspołeczne,awięc
uznawanąjakozjawiskonegatywnezespołecznegopunktuwidzenia.
Niemniejjednakwiedzanatematistotyimechanizmówrządzących
zachowaniamidewiacyjnymijestprzydatnadoanalizyzjawiskza-
liczanychdospołecznychpatologiiiwtymkontekścienależyzniej
korzystać.
5.Patologiispołecznychniemożnateżwpełniutożsamiaćztakimizja-
wiskamispołecznymi,jak:nieprzystosowanie,niedostosowanieczy
wykolejeniespołeczne.Zjawiskateodzwierciedlająprzedewszyst-
kimokreślonestanyrelacjijednostkizespołeczeństwem,któreob-
jawiająsięwpostacizachowańnieakceptowalnychocharakterze
aspołecznym.Patologiespołeczneodnosząsięzkoleidokonkretnych
zachowań,coprawdamogąbyćefektemtychżestanów,alezkoleinie
wszystkiezachowaniacharakterystycznedlaspołecznegonieprzysto-
sowania,niedostosowaniaiwykolejeniaspełniająkryteriaprzypisy-
wanezachowaniompatologicznym.
6.Patologiespołecznetozjawiskazłożone,wielowymiarowe,będą-
cewypadkowądwóchgrupczynnikówleżącychupodstawichpo-
wstawania,amianowicieczynnikówbiopsychicznychisocjokulturo-
wych.Złożonośćczynnikówmającychwpływnaetiologięzachowań
54
