Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
pokonanaw105r.p.n.e.,pozostawionowrękachsprzymierzonych
wład​ców.
Powstanieimperiummiałodoniosłekonsekwencjedlaustroju
politycznego,gospodarkiispołeczeństwaRzymu,napozórjednak
wrepublicezmieniłosiębardzoniewiele.Dwajkonsulowieniemoglijuż
sprostaćwszystkimzadaniom,wzwiązkuzczymwzrosłarolapretorów,
kolegiumurzędnikówniższychrangąodkonsulów.Tradycyjniebyłtylko
jedenpretor,którystaleprzebywałwRzymieipełniłobowiązkiprzede
wszystkimsądowniczeiadministracyjne.Około242r.p.n.e.powołano
drugiegopretora,akilkanaścielatpóźniejpowiększonokolegium
odalszychdwóch.Odzwierciedlałotonietylkorosnącąaktywnośćsądów,
aletakżepotrzebęzapewnieniazarządcówdlaSycyliiorazSardynii
iKorsyki.KolejnychdwóchpretorówdodanonapoczątkuIIwiekup.n.e.,
takżebyłoterazwystarczającowieluurzędników,byzająćsiędwiema
hiszpańskimiprowincjami.Wśródinnychwidocznychzmianwymienić
możnazwiększenieliczbykwestorów,najniższychrangąurzędników,
którychgłównąfunkcjąstałosięasystowanienamiestnikomprowincji
wsprawachfinansowych.Żołnierkaczęstowiązałasięterazzdługimilatami
spędzanyminamniejlubbardziejczynnejsłużbiegarnizonowejwktórejś
zprowincji.Niestworzonojednakrozbudowanegoaparatu
biurokratycznegodozarządzaniaimperiumiwkażdymregionieniemal
wszystkieaspektyadministracjipozostawionowrękachmiejscowych
przy​wód​cówispo​łecz​no​ści.
Zmianynastępowałypomimoto,arolazwierzchnikaimperium
powodowałapoważnenapięciawrepublice,wskutekczegowtrakcie
pierwszegostuleciap.n.e.zaczęłasięonarozkładać.Wroku91p.n.e.
znacznaliczbaitalskichsojusznikówRzymupodniosłabunt,oburzona
zpowoduograniczonychpraw,jakieposiadałowciążwieluznich,iczęsto
aroganckimzachowaniemrzymskichurzędników.Wwojnietejstarłysię
armiejednakowoagresywne,zdyscyplinowaneidobrzewyekwipowane,
atoczonenawielkąskalęwalkiprowadziłydociężkichstratpoobu
stronach.Wroku89p.n.e.Rzymianiezwyciężyli,wrównejmierzedzięki
pospiesznymnadaniompełnegoobywatelstwa,jakisiłą.Wkrótce
obywatelamirzymskimistalisięwszyscywolnimieszkańcyziem
napołudnieodPadu.Rokpóźniejspórmiędzyrywalizującymizesobą
senatoramiprzerodziłsięwwojnędomową,gdyjedenzkonsulów
poprowadziłswojelegionyprzeciwkosamemuRzymowi.Nieudałosięjuż
przywrócićpaństwuprawdziwejstabilnościiwojnydomowenastępowały
jednapodrugiej,dopókiOktawian–przyszłycesarzAugust–niewygrał
ostatniejwroku30p.n.e.Latatepełnebyłychaosuiprzemocypolitycznej,
aleteżbyłtookresgwałtownejekspansji,wktórymludzietacyjak
PompejuszWielkiiJuliuszCezarpodbijaliolbrzymiepołacienowychziem.