Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pojęcieipodstawowekoncepcjespołeczeństwainformacyjnego
To,comożemyobserwowaćdzisiaj,to_we-
długTofflera_nicinnego,jakzamęttowarzyszą-
cypodświadomymprzygotowaniomludzkości
dokolejnejzmiany,spowodowanejskokiem
technologicznym.
Udziałemludzkościbyłyjużdwiewielkiefale
przemian:(1)rewolucjaagrarna;(2)rewolucja
przemysłowa.Obiewprowadziłynowe,nieznane
wcześniejsposobygospodarowania,obyczaje
istosunkispołeczne.Pierwszafalaprzemian
trwałakilkatysięcylat,drugatrwaod300lati_
zdaniemTofflera_wszystkowskazujenato,że
uderzenietrzeciejfalidosięgnieludzkośćjeszcze
zanaszegożycia(tamże,s.34).
Proceskomunikowaniasięwspołeczeństwie
pierwszejfaliopierałsięnaprzekazieustnym.
Stąd
wykrystalizował
się
zawód
posłańca.
Cywilizacjidrugiejfaliniewystarczałtentypko-
munikowaniazewzględunapotrzebędostępudo
dużejilościinformacjiniezbędnychdopopraw-
negofunkcjonowania,dlategopojawiłysięnowe
rozwiązaniaopartenatechnologiachprzekazu.
Drugafalarozdzieliładwiedotądniepodzielne
sferyżycialudzkiego:produkcjęikonsumpcję,
powodując,żeniktniejestsamowystarczalny.
Oznaczato,żemiejscedotychczasowychwięzi
sąsiedzkichirodzinnychprzesłoniłintereseko-
nomiczny,arynekstałsięgłównymelementem
determinującymbiegżyciajednostki.
WedługAlVinaTofflerazmierzchdrugiejfali
spowodowanyjestkończeniemsiędostępudo
tanichsurowców,awystępującezakłóceniasys-
temów:edukacyjnegoiopiekizdrowotnejpowo-
dujązałamaniesięsystemuwartości.Niebez
znaczeniajestfakt,żeczłowiekdrugiejfaliumie
analizować,aniesyntezowaćdocierającedonie-
goinformacje.Tauwagamaistotneznaczenie
dlawspółczesnejedukacjimedialnej.
Trzeciafalacharakteryzujesięwzrostemzna-
czeniaprzemysłówjutra,związanychzelektro-
niką,komputerami,podbojemkosmosu,eksplo-
racjąoceanów,zwykorzystaniemnowychźródeł
energiiiosiągnięćgenetycznych.Tofflerzwrócił
uwagęnaznaczeniewiedzy,którastajesięźró-
dłembogactwa.Todostępdoświatowychbanków
danychisiecitelekomunikacyjnychstwarzawa-
runkidorozwoju.
Toffleruważa,żekażdazwielkichprzemian
społecznychtworzyłanoweekonomie.Również
trzeciejfalitowarzyszątakiezmiany.Wichefekcie
obserwujemylicznezjawiskamająceznaczenie
dlaedukacji,wśródktórychnauwagęzasługują
dwa.Pierwszeobejmujenakładaniesięfalprze-
mian.Oznaczato,żewdanymkraju,społeczeń-
stwie,gospodarcemożedaćznaćosobiekilkafal
zmianjednocześnie.Każdaznichcharakteryzuje
sięodmiennymiformamibogaceniasię,stylami
życia,systemamiwartości,ideami,umiejętnościa-
mi.Zjawiskonakładaniasięfaltransformacjipo-
magazrozumiećpozornesprzecznościdotyczące
gospodarkiświatowej.Jesttakżekluczemdowielu
trafnychocentakichzjawisk,jaknp.przenikanie
siękultur,złożonośćproblemówzwiązanych
ztrudnościamiedukacyjnymiiinnych.
Przenikaniesięfalmatakżeznaczeniedla
pedagogikimedialnej.Obecnyprogrameduka-
cjimedialnejjesttypowydlaspołeczeństwa
przemysłowego,brakwnimwieluelementów
ważnychdlaspołeczeństwainformacyjnego.
Wefekcienowemediaopartenatechnologiiin-
formatycznejzalewająpolskąszkołęiwszelkie
inneinstytucjeżyciaspołecznegoodhumanizo-
wanymstylemdziałania.Zamiastkształtować
wśróddzieciimłodzieżypostawytwórcówspołe-
czeństwainformacyjnegobudujemypłytkąmo-
ralniecywilizacjękonsumentówmanipulowa-
nychprzezponadnarodowekorporacje.
Drugimzjawiskiemwystępującymnaprogu
trzeciejfali,mającymdużeznaczeniedlaeduka-
cji,jestzmianaobszaruinformacji,którymoto-
czonyjestczłowiek.Mediawykorzystywane
wcelustandaryzacjiwyobrażeń(Toffler,1985,
s.191)wpływająnawytwarzaniekanonówza-
chowańniezbędnychwprzemysłowymsposobie
produkcji.Przyspieszonezmianyzmuszająnas
jednakdociągłegorewidowaniaposiadanych
wiadomości.Tofflerwskazuje,że_byćmoże
_ztegoniemożliwegodoogarnięciawiruinfor-
macjirodzisięrosnącapopularnośćodmasowio-
nychśrodkówprzekazu,takichjakgazety
ozasięgulokalnym,skierowanedookreślonego
kręgusłuchaczystacjeradioweczytelewizjaka-
blowa.Zjawiskotojestpodyktowaneograniczo-
nymimożliwościamiodbiorczymispołeczeństwa
podążającegowstronęróżnorodności,wielokrot-
negowyboru,odejściaodstandaryzacjidozróż-
nicowania.Tendencjatadotyczywieluaspek-
tówżycia:szerokopojętegoumysłu,produktów,
sztuki,religii.
Istotęprocesuodmasowieniaspołeczeństwa
podwpływemnowoczesnychśrodkówprzekazu
AlVinToffler(tamże,s.260_261)ująłnastępująco:
39
