Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Z.Kwieciński,B.Śliwerski,Pedagogika.Podręcznikakademicki.T.2,Warszawa2003,ISBN83-01-14133-6,©byWNPWN2005
Rozdział1.Istotaiprzedmiotbadańteoriiwychowania
19
teoretycznejwiedzyowychowaniu,ktrejzałożeniaontologiczne,episte-
mologiczne,aksjologiczne,teleologiczneimetodologiczneutraciłyswojąpro-
blematycznośćwrazzpodporządkowaniemichmonocentrycznemuładowi
społecznemuiofensywieideologicznejwładzytotalitarnegopaństwa.Tym
samymteoretycznawiedzaowychowaniuutraciłasensswojegoistnienia,
spełniającjedynierolęswoistegorodzajuwewnętrznegocenzora„nienau-
kowości”wobecwszystkichtychnurtwteoretycznychiideologicznych,
ktreniechciałysięwpisaćwzakwestionowanąjużwtymczasienaZachodzie
europejskąorientacjęnaukowąscjentyzmuizałożenia„postępowejideologii
społecznej”.
Dziękiprzełomowiantyscjentystycznemuwmetodologiinaukspołecznych
wlatachosiemdziesiątychXXw.iantyautorytarnemuwhumanistycepoczątkulat
dziewięćdziesiątych,uznano,żeracjonalnośćnaukowaniejestidealnącechą
regulowaniasprawrządzonychzałożeniamicodziennegożyciaorazmożebyć
podważalnajakometodologicznazasadainterpretacjiludzkichdziałań.Zmiana
ustrojuspołeczno-politycznegowPolscew1989r.umożliwiłaotwarciesięna
nowe,nieznanedotądpodstawoweparadygmatywnaukachowychowaniu
społeczeństwotwartych.
Wspołeczeństwiequasi-totalitarnym,wktrympanowałodążeniedoujed-
noliceniaelementwstrukturyspołecznej,obowiązywałajedna,monocentryczna
(socjalistyczna)teoriawychowania,ktralegitymizowałaostatecznąiniepod-
ważalnąideologięoddziaływańpolitycznychjakopedagogicznychprzyjednoczes-
nymodrzucaniuwszelkichalternatyw,ktremogłybyjedynieosłabićizakłcić
procesedukacji.Tymsamymsprzyjałaonautrwalaniuizolacjiodinnychprądw
inurtwwychowawczych,tłumiączarazemzdolnośćdoautokrytykiisamokorekty.
Odrzucaniepluralizmuteoriiwnaukachowychowaniumiałozapobiecrozumo-
waniu,żewszystkiealternatywnepropozycjemająrżwartość,zaśich
konstytuowaniebyłościślepowiązanezistniejącymporządkiemspołecznym,
ktrymiałwbudowanymechanizmwłasnejlegitymizacji.
Wspołeczeństwiedemokratycznympedagogika,wtymiteoriawychowania,
musipodejmowaćnamysłnadsamąsobą,nadswojątożsamością,byskonfrontować
wzajemnerelacjemiędzysamowiedząpedagogikiiwspłczesnąsamowiedzą
nauki,byzrewidowaćswojedotychczasoweprzeświadczeniametodologiczne.
„Ponieważistotąspołeczeństwaobywatelskiegojestkonfliktowewspłdziałanie
rżnychgrupspołecznychoodmiennychinteresachisposobachmyślenia,dlatego
isamapedagogikaniemożejużdłużejunikaćsporwipolemik”
8
.
Teoriawychowaniaprzeszłaewolucjęodstanupodporządkowaniapedagogice
oglnejporwnoprawnyjejstatusnaukowy.Dlauchwyceniazbieżnościirżnic
międzytymisubdyscyplinamipedagogikimożnazdiagnozowaćstanizakres
twrczejaktywnościautorytetwnaukowych,reprezentującychjednąbądźdrugą
8
A.Folkierska,Pedagogikajejpodstawoweproblemywlatachdziewięćdziesiątych,„Kwartalnik
Pedagogiczny”1991,nr3,s.109.