Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Klasyfikacjęnaukpodjętowrazzukształtowaniemsięzawodubadaczaiinstytucjonalizacjinauki.
,,Wmodeluwiedzydominującym”dowiekuXIXkluczowąrolę–podkreślaJ.Kozłowski(2017,28)
–odgrywałyklasyfikacje,traktowanenietylejakoprowizorycznysposóbuporządkowaniawiedzy,ile
jakotrwałyiwyczerpującyzapisnieprzenikalnychelementówświata”.
WXIXwiekuwskutekrozwojubadańopartychnaobserwacjiieksperymenciezaczęłysię
przesuwaćgranicewiedzyorzeczywistości.Tymsamympowiększałasięwiedzajakoelementposzu-
kiwańnowychfaktów,zjawiskorazsposobówichinterpretacji.Zaistniałwówczasprecyzyjnypodział
nauknadziedzinynp.przyrodnicze,medyczne,humanistyczne,społeczne.Wyróżnianotakżedyscy-
plinyorazspecjalności.Wówczasświatnaukibyłwmiaręklarownyiuporządkowany.Topozwalało
m.in.jednoznacznieokreślaćprzynależnośćbadaczadookreślonejdziedzinynauki.
WiekXX,azwłaszczajegodrugapołowazapisałysięwrozwojunaukżywiołowymspotęgo-
waniemaktywnościbadawczej,wielorakościąteoriiorazpojawieniemsięnowychdziedzin.Często
owedziedzinyniemieściłysięwtradycyjnychpodziałach,nierzadkorozwijałysięnaobszarachpo-
granicznych.TymsamymzostałzaburzonyXIX-wiecznymodel.Dotychczasoweklasyfikacje
,,ustanawiałyporządekwbibliografiachibibliotekach,nazwachwydziałówistopninaukowych,aod
połowyXXwiekutakżewindeksachcytowańoraz(odlat1960.)wstatystykach”(J.Kozłowski2017,
28).Podjętorównieżklasyfikacjęnauknapotrzebyinstytucjifinansującychbadania,ewaluacyjnych
orazudzielającychakredytacjiwydziałom,instytutomnaukowym,uczelniom.Uwzględniającpowyż-
szekryteriaJ.Kozłowski(2017)określiłtrzynajważniejszeaspektyklasyfikacjinauk;poznawczy,
społecznyibiurokratyczny.Wrazzpowstawaniemnowychdyscyplinispecjalnościwzmacniasięrola
interdyscyplin.Tymsamymumacniasięzjawiskowzajemnegoprzenikania,takżewobrębiedyscy-
plinnaukowych.Zmieniłosięrównieżstanowiskouznawaniaprzezlatazapełnoprawnądyscyplinę
naukowątę,którapodkreślaoryginalnyobszarproblemowy,wypracowujewłasnemetodybadań
itworzyswoistysłownikterminologiczny.
,,Dzisiaj–podkreślaR.Przewęda(2003,10)–tylkonie-
licznenaukidopominająsięomonopolswychmetodbadawczychiodmawiająprawaichstosowania
ludziom,którzylegitymująsięinnymdyplomemuniwersyteckim”.Fakttensprzyjapowszechnej
iszybkopostępującejuniwersalizacjimetodbadań,atozkoleisprzyjainterdyscyplinarnejtwórczości
naukowej(H.Grabowski1996,R.Przewęda2003).Dotypologizacji,porządkowaniaformalnej,poję-
ciowejsferynaukioboknaukowców,badaczy,włączająsiętakżeinstytucjenaukowe,rządowe,admi-
nistracyjne.
MinisterNaukiiSzkolnictwaWyższegowydał8sierpnia2011r.Rozporządzeniewsprawie
obszarówwiedzy,dziedzinnaukiisztukiorazdyscyplinnaukowychiartystycznych.Jestonoswoi-
stymusankcjonowaniemuchwałyCentralnejKomisjidoSprawStopniiTytułówzdnia24paździer-
nika2005r.wsprawiedziedzinnaukiidziedzinsztukiorazdyscyplinnaukowychiartystycznych.
Rozporządzenieministraobejmujewykazośmiuobszarówwiedzy.Wnichwyróżnionesądziedziny
nauki/dziedzinysztuki,anastępniedyscyplinynaukowe/dyscyplinyartystyczne.Wwykazanychob-
szarachwiedzy,dziedzinachnauki/dziedzinachsztukiidyscyplinachnaukowych/dyscyplinacharty-
stycznychnadawanesąstopnienaukoweitytułynaukowe1.
1ZgodniezUstawąPrawooSzkolnictwieWyższym(2005)zpóźniejszymizmianamiwsystemienaukipolskiej
funkcjonujądwastopnienaukowe:doktor(dr),doktorhabilitowany(drhab.),jestjedentytułnaukowyprofesora
(prof.).Posiadaniestopnianaukowegoprzysługujepodawaniugoprzedimienieminazwiskiem.Wprzeszłości
funkcjonowałydwatytułynaukowe:prof.nadzwyczajnyiprof.zwyczajny(obydwaznadania).Obecniejest
jedentytułprofesora.Sąnatomiastdwastanowiska:prof.zwyczajnegoiprof.nadzwyczajnego.Nastanowisku
prof.zwyczajnegomożepracowaćosobaposiadającatytułnaukowyprofesora.Nastanowiskuprof.nadzwy-
czajnegomożepracowaćosobaposiadającatytułlubtylkostopieńdoktorahabilitowanego.Zwyczajowomia-
nemprofesoranazywanesątakżestanowiskazajmowaneprzeznauczycielaakademickiego.Należytowyraźnie
rozróżnić,iżjesttooznaczeniestanowiska;profesornadzwyczajny,profesorzwyczajnylubprofesorwizytujący.
Zajmowaniektóregośztychstanowisknieupoważniadopisaniaprzednazwiskiemprof.nadzw.Jeślijużto
możebyćnapisanepoimieniuinazwisku.Obecnieupowszechniasięwśrodowiskachakademickichposługiwa-
niesięokreśleniemprofesordoosóbposiadającychstopieńdr.hab.zatrudnionychnastanowiskuprof.nadzwy-
czajnego,niejesttotytuł,alestanowisko.
20
