Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Obrazjakoparabola.OpejzażachGustawaCourbeta
płaszczyznyodbiciadrzewwwodziepolewejstronie-jakzasprawątejpłasz-
czyznyodbiciarozbudzonezostałyuwidzaporazpierwszysubiektywnepotrze-
byskierowanegopozarzekęnawiązania,taktuwprocesieuczeniasięswojego
widzeniawidzosiągawyrzeczeniesiętejpotrzeby.Wskutektegowyrzeczenia
dostępnestajesiędlaniegoterazto,conapoczątkubyłomuodmówione:drze-
waprzechodząnatenbrzeg.Pozostająwszelakowmocyprzesłankipoznawcze,
któreumożliwiajątoodwrócenie,gdyżgrupadrzewpozostajewnierozerwal-
nym,płaszczyznowo-formalnymzwiązkuzeskałamipotamtejstronie,podej-
mujeichdotychczasowyrozwójiwyprowadzazprzestrzeniobrazowejwprawo.
Wprowadzenieto-przezrównąwysokośćzpierwszymiskałamipolewejstro-
nie-przywołujenapamięćrazjeszczesytuacjępoczątkową,którąznamiono-
waładominacjamartwejmateriiskalnejnaddrzewamijakonośnikamiżycia.Tu
natomiastonedominująnadskałami,aprzetoukazująswojąsiłężyciowąjako
warunekpozwalającyimprzezwyciężyćprzeszłośćiotworzyćmożliwośćzdol-
nejdożyciaprzyszłości.
Zatemwtejsamejchwili,wktórejdrzewaprzechodząnabrzegprzestrzennie
dostępnydlawidza,musionje„oddać”wwidzeniuimmanentnemu,płaszczy-
znowemurozwojowikrajobrazu,acozatymidzieprzekazaćprzyszłości,wktó-
rejsamniemaudziału.Jegoudział-wmomenciewymykaniasięgrupydrzew
wprawo-wychodzimunaprzeciwwpostaciobumarłegodrzewa,jedynego
wcałymobraziemotywu,który„odpowiada”najegowidzeniezwiązanezJa,
wykonując-wkierunkuprzeciwnymdoniepohamowanegorozwojukrajobrazu
wprawo-połąceprzestrzennykrokkuniemu.Toobumarłedrzewoodsyławi-
dzadoprzeznaczeniaśmierci,dotejchwili,któraostatecznieodmawiaJaudzia-
łuwprzyszłościizumykaniaczasuświatapozwalapowrócićdosamegosiebie.
Wtensposóbobrazpoprzezstacjeswojegorozwojustajesiędlawidzaparabolą
ospełnieniujegoistnienia,jawiącegomusięprzezpoznaniejegoobecnejsytu-
acji:polewejstroniespojrzenienaprzeszłość,doktórejżywegospełnienia(drze-
wa)dostępniejestjużmożliwy-poznanienieprzezwyciężalnegorozbratuświata
iJanaprzeciwkootwarciaskalnego-spojrzenienawymykającąsięprzyszłośćpo
prawejstronie,któraobjawiapewnośćwłasnejśmierci.
OdwróceniejakozasadatworzeniaprowadziCourbetadopreferowaniaokre-
ślonychpodstawowychtypówukładuobrazu.Obokwieluprzykładówzasto-
sowaniatypupodziałutreścinawzniesionerównolegledopłaszczyznyobrazu,
zagradzającespojrzenietłoistwarzającyoddalenieprzestrzennepierwszyplan,
szczególnieczęstowystępujetyp-realizowanyprzezCourbetawniewyczer-
panychwariacjachnatematpejzażu,portretuimartwejnatury-którypolega
narozwijaniutreściobrazuzsytuacjipoczątkowej-dobitniewidzianejzbliska
wsytuacjękońcową-dobitniewidzianązoddali.Typtenznalazłszczególnie
jasnesformułowaniewprzedstawieniuSkałEtretat(il.5).
101
